ANH EM NHÀ CARAMAZOV - Trang 551

loài người trước trận hồng thuỷ. Trên cõi trần này có nhiều điều ẩn giấu ta
không thấy được, bù lại ta được trời phú cho cái cảm giác bí ẩn thầm kín về
mối liên hệ sống động của chúng ta với một thế giới khác, thượng giới cao
siêu, và gốc rễ của những ý nghĩ và tình cảm của chúng ta không phải ở
đây, mà ở những thế giới khác. Vì thế các triết gia nói rằng ở cõi thế gian
này không thể hiểu được bản chất của sự vật. Chúa lấy hạt giống ở các thế
giới khác, gieo trên cõi đất này và gây trồng ở khu vườn của Ngài, tất cả
những gì có thể mọc lên đã mọc lên, nhưng cây đã mọc lên vẫn đang sống
và nó sống chỉ là do cảm giác về sự cộng thông với những thế giới bí ẩn
khác của mình.
Nếu cảm giác ấy suy yếu hay bị huỷ diệt trong ta dù cái được gãy trồng
trong ta cũng chết lụi. Khi ấy ta sẽ thờ ơ với cuộc sống, thậm chí căm ghét
nó. Tôi nghĩ như thế đấy.

h. Có thể phán xét đồng loại không? Đức tin trọn vẹn.
Đặc biệt hãy nhớ rằng bạn không có quyền phán xét ai cả. Bởi vì trên trái
đất này, không thể xét xử kẻ phạm tội trước khi chính quan toà nhận thức
được rằng bản thân mình cũng là kẻ phạm tội hệt như kẻ đang đứng trước
mình, mà có lẽ còn có lỗi hơn ai hết về tội của kẻ đó. Khi nào hiểu được
điều đó thì mới có thể làm người xét xử. Mặc dù ý nghĩ ấy xem ra đến là rồ
dại, nhưng sự thật là thế đấy, bởi vì nếu tôi là người công bình thì có lẽ sẽ
không có người phạm tội đứng trước mặt tôi. Nếu như bạn có thể nhận lấy
tội của kẻ phạm tội đang đứng trước mặt bạn mà trái tim bạn lên án, thì hãy
nhận ngay lấy và đau khổ thay cho y, hãy thả cho y đi mà không trách móc
gì hết. Cho dù chính luật pháp đặt bạn làm pháp quan thì bạn hãy tận dụng
khả năng xét theo tinh thần ấy, bởi vì người phạm tội sẽ ra về mà tự kết án
mình khắc nghiệt hơn sự phán xử của bạn. Còn nếu kẻ đó nhận cái hôn của
bạn, ra về mà vẫn nhơn nhơn, lại còn chế nhạo bạn thì cũng đừng vì thế mà
ngã lòng: như vậy là thời gian của người đó vẫn chưa đến, nhưng rồi nó sẽ
đến; nếu như thời điểm ấy vẫn không đến thì người khác sẽ nhận ra thay
cho người ấy, sẽ đau khổ, sẽ tự lên án mình và sự thật sẽ được lập lại. Hãy
tin như thế, tin chứ không chút hồ nghi, vì tất cả hy vọng và toàn bộ đức tin