ANH EM NHÀ CARAMAZOV - Trang 553

rằng dù bây giờ họ không được cứu rỗi thì sau này họ sẽ được cứu rỗi.
Nếu sau này họ không được như thế, dù con họ sẽ được cứu rỗi, bởi vì ánh
sáng của bạn sẽ không lụi tắt, dù bạn đã chết. Người công chính qua đời
vẫn để lại ánh sáng. Người ta vẫn được cứu rỗi ngay cả sau khi đấng cứu
thể đã chết. Loài người không chấp nhận những đấng tiên tri của mình và
đánh đập họ, nhưng người ta yêu những người tuẫn đạo và tôn kính những
người bị hành hạ. Còn bạn làm việc vì mục đích toàn cục, bạn hoạt động vì
tương lai. Đừng bao giờ tìm kiếm phần thưởng, bởi vì chẳng cần thế thì
phần thưởng của bạn trên trái đất này cũng đã quá lớn rồi: niềm vui sướng
tinh thần của bạn là niềm vui sướng mà chỉ bậc công chính mới có được.
Đừng sợ những người quyền quý và những người mạnh thế, nhưng hãy là
người hiền minh và luôn luôn cao quý. Phải biết chừng mực, phải biết mọi
sự đều cỏ hạn kỳ, hãy học biết điều đó. Hãy lánh mình đi mà cầu nguyện.
Hãy yêu mến đất, sấp mình xuống mà hôn đất. Hãy hôn đất, hãy yêu không
ngừng, không biết chán, yêu tất cả mọi người, yêu tất cả mọi vật, hãy tìm
kiếm sự hân hoan và cuồng loạn ấy. Hãy làm cho đất thấm đẫm nhót mắt
vui sướng của bạn và hãy yêu những giọt lệ ấy của bạn, đừng hồ thẹn về sự
cuồng loạn ấy, hãy quý trọng nó, vì đấy là ân sủng Chúa ban cho, một ân
súng cực kỳ lớn lao mà không mấy người được hướng, chỉ có những người
được quyền chọn.

i. Về địa ngục và lứa địa ngục, luận thuyết huyền bí.
Thưa các cha và các thầy, tôi tự hỏi: "Địa ngục là gì?" Tôi luận giải thế này:
"Là nỗi đau khổ vì không thể yêu được nữa". Một lần, trong cõi vô tận
không đo được bằng thời gian cũng như không gian, một sinh vật có linh
hồn xuất hiện trên trái đất và được trời phú cho khả năng tự nói với mình:
"Tôi tồn tại, vì vậy tôi yêu" Một lần, chỉ một lần thôi, sinh vật đó được ban
cho một khoảnh khắc tình yêu hoạt động, sống động, vì thế mà có được
kiếp sống trần thế có hạn định thời gian, vậy mà thế nào: sinh vật đầy ơn
phúc ấy đã khước từ món quà vô giá, không quý trọng và yêu mến khả
năng ấy, lại còn có thái độ giễu cọt, vậy nên vẫn cứ là giống vô tính. Người
như thế, khi đã lìa đời, nhìn thấy cõi cực lạc và chuyện trò với Abram(1)