ANH EM NHÀ CARAMAZOV - Trang 552

của các thánh là ở chỗ đó.
Hãy hành động không ngừng. Nếu ban đêm, khi đi ngủ, bạn nhớ ra rằng:
"Ta chưa làm cái việc cần làm" thì hãy trở dậy ngay và đi làm việc đó. Nếu
quanh bạn toàn là những người hung tợn, nhẫn tâm và không muốn nghe
bạn thì hãy sấp mình trước mặt họ, cầu xin họ tha thứ, bởi vì họ mà không
nghe bạn thì thực sự là lỗi tại bạn. Còn nếu bạn không thể nói với những
người nổi khùng thì bạn hãy lẳng ]ắng hạ mình phục dịch họ mà đừng bao
giờ mất hy vọng. Nếu mọi người đều ruồng bỏ bạn hay dùng sức mạnh xua
đuổi bạn thì khi chỉ còn một mình, hãy sấp mình xuồng đất và hôn đất, hãy
nhỏ nước tưới cho đất và đất sẽ đâm hoa kết quả nhờ nước mắt của bạn, tuy
chẳng ai nhìn thấy và nghe thấy bạn trong tình cánh đơn độc của bạn. Hãy
tin đến cùng, cho dù cả thiên hạ đều lam lạc đi nữa, chỉ có bạn là người duy
nhất vẫn trung thành: thế thì hãy cứ đấng của lễ và ngợi khen Chúa, ngay
cả khi bạn là người duy nhất còn lại. Nếu có hai người như bạn gặp nhau
thì đấy đã là cả thế giới, thế giới cửa tình yêu sống động, hãy ôm lấy nhau
trong sự cảm kích và ngợi khen Chúa Trời: bởi vì sự thật của Chúa đã được
tái lập chí ít là ở hai người các bạn.
Nếu chính bạn phạm tội lỗi và đau xót chết đi được về những tội lỗi hay
một tội lỗi bất ngờ của mình thì hãy vui mừng về người công chính, hãy vui
mừng vì nếu bạn tội lỗi thì bù lại, người kia là người công chính và không
có tội lỗi.
Nếu sự tàn ác của người ta làm bạn phẫn nộ và đau xót đến độ, thậm chí
muốn trả thù những kẻ gian ác thì hãy nên sợ tình cảm đó hơn hết. Hãy tức
khắc đi tìm cho mình những nỗi khổ tâm như thể chính bạn có lỗi về sự tàn
ác của người ta. Hãy nhận lấy những khổ tâm ấy và chịu đựng như vậy trái
tim bạn sẽ nguôi dịu và bạn sẽ hiểu rằng chính bạn có lỗi, bởi vì bạn là
người duy nhất không có tội lỗi có chế soi sáng cho những kẻ gian ác, vậy
mà bạn đã không làm được. Nếu như bạn rọi sáng thì ánh sáng của bạn có
thể chỉ đường cho người khác và người khác làm ác có thể đã không phạm
điều đó nhờ ánh sáng của bạn. Thậm chí nếu như bạn đã rọi sáng, nhưng
bạn thấy người ta vẫn không đi vào con đường đúng nhờ ánh sáng của bạn
thù cứ vững lòng tin, đừng nghi ngờ sức mạnh ánh sáng thiên giới. Hãy tin