ANH EM NHÀ CARAMAZOV - Trang 67

xưa nay vẫn có trong các tu viện Nga của chúng ta. Ở đây tất cả các tín đồ
phải vĩnh viễn xưng tội với trưởng lão và mối liên hệ giữa người ràng buộc
và người bị ràng buộc là không gì phá bỏ được. Chẳng hạn, người ta kể
rằng có lần vào thời cổ xưa của Kito giáo, một người tập tu không vâng lời
trưởng lão về một việc gì đó, ông ta bỏ tu viện ra đi, đến một nước khác, từ
Syri sang Ai Cập. Ở đấy, sau những công tích lâu dài và vĩ đại, cuối cùng
ông ta đã xứng dáng chịu sự hành hạ và nhận cái chết tuẫn đạo. Khi nhà thờ
mai táng ông ta, bấy giờ đã được tôn sùng như một vị thánh, thì đúng lúc
viên trợ tế hô lên: "Những người sắp nhập đạo hãy ra ngoài!", cỗ quan tài
mang thi hài người quẫn đạo bỗng rơi khỏi chỗ và bật ra khỏi nhà thờ, như
thế ba lần. Cuối cùng người ta mới biết rằng vị thánh tuẫn đạo này đã phạm
tội không vâng lời và lìa bỏ trưởng lão của mình trốn đi, vì vậy nếu không
được trưởng lão giải tội thì không thể được tha thứ, dù đã có công tích khổ
luyện cao cả. Chỉ khi vị trưởng lão được mời đến đã giải bỏ cho ông ta lời
thề vâng lời thì mới chôn cất được. Cố nhiên đấy chỉ là truyền thuyết đời
xưa, nhưng đây là chuyện thật mới xảy ra chưa lâu: một tu sĩ thời nay ẩn
mình trong núi Aton, bỗng nhiên vị trưởng lão phán truyền cho ông ta rời
khỏi nơi mà ông ta hết lòng yêu quý và coi là thánh địa, là nơi ẩn dật thanh
vãng, để trước hết sang Jeruzalem chiêm bái các thánh địa, rồi trở về Nga,
lên miền Bắc, vùng Sibir: "Chỗ của con là ở đấy chứ không phải ở đây".
Sửng sốt và đau buồn, thầy tu đến Conxtantinopol yết kiến Đại Giáo trưởng
cầu xin Ngài giải bỏ cho lời thề vâng lời, nhưng vị chúa lể của thế gian trả
lời rằng chẳng những Ngài, Đại Giáo trưởng không thể giải được lời thề ấy,
mà trên thế gian này không có uy quyền nào làm được việc đó, ngoài chính
vị trưởng lão đã nhận cho ông ta nguyện thề. Như vậy chẳng những trường
hợp nhất định, thể chế ấy đem lại cho trưởng lão một quyền lực vô hạn và
khó hiểu. Đấy là lý do vì sao trong nhiều tu viện định chế trưởng lão thoạt
đầu gần như bị trấn áp. Thế nhưng các trưởng lão lập tức được dân gian hết
sức tôn sùng. Chẳng hạn, người ta đổ đến tu viện chúng tôi, cả dân đen, và
người quyền quý để sụp mình trước các trưởng lão, thổ lộ với họ những
nghi ngờ, lội lỗi, đau khổ của mình và xin một lời khuyên hay lời răn bảo.
Thấy thế, những kẻ chống đối các trưởng lão la lối lên - ngoài những lời