ANH EM NHÀ KARAMAZOV - Trang 1004

diệu, chúng ta yêu giáo dục và Schiller, đồng thời chúng ta làm loạn trong
các tửu quán và kéo râu những người bạn rượu của chúng ta. Ôi, chúng ta tốt
đẹp tuyệt vời, nhưng chỉ khi mọi việc của ta tốt đẹp tuyệt vời. Trái lại chúng
ta bừng bừng – chính là bừng bừng – những lý tưởng cao quý, với điều kiện
là tự dưng đạt được những lý tưởng ấy, nó từ trên trời rơi xuống bàn của
chúng ta, và cái chính là không mất tiền, không mất tiền, không phải trả một
xu nào cả. Chúng ta rất không ưa trả tiền, nhưng lại rất thích lấy được, đấy
là trong mọi việc. Ôi, hãy cho chúng tôi mọi phúc lợi có thể có của cuộc
sống (chính là mọi phúc lợi có thể có, ít hơn thì chúng tôi không chịu) và
đặc biệt là đừng ngăn cản sở thích chúng tôi về điểm nào cả, khi ấy chúng
tôi sẽ chứng minh rằng chúng tôi có thể tốt đẹp. Chúng tôi không tham lam,
không, nhưng hãy cho chúng tôi tiền, nhiều tiền hơn nữa, thật nhiều tiền, và
các bạn sẽ thấy chúng tôi rộng rãi như thế nào, khinh bỉ vung vãi thứ kim
loại đáng khinh trong một đêm ăn chơi cuồng loạn. Nếu người ta không cho
chúng tôi tiền, chúng tôi sẽ cho thấy chúng tôi biết kiếm tiền như thế nào,
khi chúng tôi rất muốn có tiền. Nhưng chuyện ấy để sau này, ta sẽ dõi theo
thứ tự. Trước hết, ta thấy một cậu bé nghèo khổ ‘chân đất ở sân sau’, như
một công dân đáng tôn kính của chúng ta, nhưng hỡi ôi lại là người nước
ngoài, vừa nói. Tôi nhắc lại lần nữa, tôi sẽ không nhường cho ai quyền bào
chữa cho bị cáo! Tôi là người buộc tội, đồng thời là người bào chữa. Phải,
chúng ta là người, chúng ta là những con người, chúng ta có thể cân nhắc
xem những ấn tượng đầu tiên của tuổi thơ và tổ ấm có thể ảnh hưởng như
thế nào đến tính nết con người. Nhưng chú bé đã thành một thanh niên, một
chàng trẻ tuổi, một sĩ quan; do những hành động hung cuồng và thách đấu
súng, anh ta bị đày đi một trong những thành phố biên giới xa xôi của nước
Nga phì nhiêu của chúng ta. Anh ta phục vụ trong quân ngũ ở đấy, ăn chơi
hoang toàng, và cố nhiên con tàu lớn thì đi xa. Anh ta cần tiền, tiền trên hết,
và thế là sau khi cãi cọ dằng dai với cha, hai bên quyết định số tiền sáu ngàn
đồng. Số tiền ấy được gửi cho anh ta. Xin chú ý là anh ta viết giấy tờ hẳn
hoi, và có một lá thư trong đó anh ta hầu như từ bỏ con số còn lại và chấm
dứt việc tranh chấp với cha về thừa kế ở sáu ngàn đồng ấy. Đến đây xảy ra
cuộc gặp gỡ của anh ta với một cô gái trẻ, tính tình cao thượng và có trình