cử tọa. Tội của kẻ rối loạn điên cuồng và không còn biết giữ thân nữa đã rõ
rành rành.
“Anh ta không cần gì phải giữ thân, – Ippolit Kirillovich nói, – hai ba
lần anh ta suýt thú tội hoàn toàn và nói xa nói gần, có điều không nói thẳng
ra (tiếp đó là lời khai của các nhân chứng). Thậm chí dọc đường anh ta thét
lên với người đánh xe: ‘Anh có biết rằng anh chở một kẻ giết người không!’
Nhưng dù sao anh ta cũng không thể nói hết được: trước hết phải đến làng
Mokroye đã, rồi sau sẽ chấm dứt bản trường ca. Cái gì đang chờ đợi kẻ bất
hạnh? Số là hầu như ngay từ những phút đầu tiên ở Mokroye, anh ta nhìn
thấy và rốt cuộc hiểu rõ hoàn cảnh rằng kẻ tình địch ‘có quyền không phải
bàn cãi gì nữa’ của anh ta có lẽ không hẳn là không gạt bỏ được, và người ta
không muốn và không chấp nhận những lời chúc mừng hạnh phúc mới và
cốc rượu mừng của anh ta. Nhưng quý vị đã biết các sự kiện, thưa quý vị bồi
thẩm, qua cuộc điều tra tại tòa. Thắng lợi của Karamazov đối với kẻ tình
địch của mình là hiển nhiên, và đến đây bắt đầu một giai đoạn hoàn toàn
mới trong tâm hồn anh ta, thậm chí là ghê sự nhất trong tất cả những giai
đoạn mà tâm hồn anh ta đã và sẽ trải qua!
Thưa các quý vị bồi thẩm, có thể thừa nhận dứt khoát rằng, – Ippolit
Kirillovich kêu lên, – thiên nhiên bị lăng nhục và trái tim tội lỗi tự nó báo
thù cho mình đầy đủ hơn mọi công lý trần thế! Ngoài ra, công lý và hình
phạt trần thế thậm chí làm giảm nhẹ hình phạt của thiên nhiên, thậm chí cần
thiết cho tâm hồn kẻ phạm tội vào những lúc ấy để y khỏi thất vọng, bởi vì
tôi không tưởng tượng nổi sự khủng khiếp và những đau khổ tinh thần của
Karamazov khi anh ta biết rằng nàng yêu anh ta, vì anh ta mà nàng khước từ
‘người cũ có quyền, không thể chối cãi được’, nàng kêu gọi anh ta, Mitya,
cùng nàng bước vào cuộc đời mới, hứa hẹn với anh ta hạnh phúc, mà điều
ấy xảy ra khi nào? Khi tất cả đã chấm dứt với anh ta và không còn làm gì
được nữa! Nhân tiện tôi xin nói qua một nhận xét cực kỳ quan trọng đối với
chúng ta để hiểu thực chất tình cảnh lúc ấy của bị cáo: người đàn bà ấy, tình
yêu ấy của anh ta, cho đến tận phút cuối cùng, thậm chí đến tận lúc bị bắt,
