theo lời Smerdyakov, bởi vì bản thân anh ta không nhìn thấy cái gói, thứ ba,
viết thì viết, nhưng có xảy ra như đã viết không, lấy gì chứng minh? Bị cáo
có lấy chiếc phong bì dưới nệm không, có tìm thấy tiền không, thậm chí có
tiền thật hay không? Và bị cáo có phải là người hám tiền không, các vị nhớ
lại cho, xin nhớ lại cho! Anh ta cắm đầu cắm cổ chạy không phải để cướp
của, mà chỉ để biết nàng ở đâu, người phụ nữ làm anh ta buồn khổ – không
phải theo chương trình, không đúng như đã viết, nghĩa là không phải để
cướp của như đã suy tính kỹ, mà là bất ngờ: vô tình, cuồng nộ vì ghen
tuông! ‘Phải, – người ta sẽ nói, – nhưng dù sao anh ta vẫn chạy tới, giết cha
và chiếm đoạt tiền.’ Vâng, rốt cuộc thì anh ta có giết hay không? Tôi phẫn
nộ bác bỏ lời buộc tội cướp tiền: không thể buộc tội cướp của nếu không chỉ
rõ đích xác cướp cái gì, đây là tiên đề! Nhưng anh ta có giết không, có giết
người mà không lấy của không? Phải chăng đó là tiểu thuyết.
XII
CŨNG KHÔNG CÓ GIẾT NGƯỜI
T
hưa quý vị bồi thẩm, đây là cuộc đời con người, cho nên phải thận trọng.
Chúng ta đã nghe thấy bên công tố xác nhận rằng cho đến tận hôm nay, ngày
mở phiên tòa, công tố vẫn ngần ngừ chưa muốn buộc tội bị cáo hoàn toàn
chủ tâm giết người, cho đến lúc lá thư ‘say’ ác hại ấy được đưa ra trình tòa.
‘Việc diễn ra như đã biết!’ Nhưng tôi xin nhắc lại lần nữa: anh ta chạy đến
chỗ nàng, tìm nàng, chỉ để biết nàng ở đâu. Đấy là sự kiện hiển nhiên. Nếu
