ANH EM NHÀ KARAMAZOV - Trang 1055

cũng có thể qua khỏi hoàn toàn tự nhiên, người ốm có thể chợt tỉnh. Ta giả
sử là không khỏi hẳn, nhưng đến một lúc vẫn cứ hồi tỉnh lại như thường có
trong những cơn động kinh. Công tố hỏi: Smerdyakov giết người vào lúc
nào? Nhưng chỉ ra lúc đó hết sức dễ. Hắn có thể tỉnh giấc và trở dậy sau giấc
ngủ sâu (bởi vì hắn chỉ có chìm trong giấc ngủ: sau cơn bệnh động kinh bao
giờ cũng là giấc ngủ sâu), đó chính là lúc lão Grigory chộp lấy chân bị cáo
leo lên bờ tường, gào vang: ‘Thằng giết cha!’ Tiếng gào ấy thật lạ thường
trong đêm hôm thanh vắng và có thể làm Smerdyakov thức giấc, lúc ấy hắn
có thể ngủ không say lắm: tất nhiên hắn cũng có thể thức giấc một giờ trước
đó. Rời khỏi giường, vô ý thức và không có dự định nào, hắn ra chỗ có tiếng
gào, xem có chuyện gì, đầu hắn mụ mị, trí tưởng tượng vẫn còn mơ màng,
nhưng hắn đã ở trong vườn, tới gần những cửa sổ sáng và được chủ cho biết
một tin làm hắn hết sức mừng. Những tính toán lập tức bừng lên trong đầu
hắn. Ông chủ sợ hãi cho hắn biết mọi chi tiết. Thế là dần dần, trong trí não
ốm đau, rối loạn của hắn nảy ra một ý nghĩ ghê rợn, nhưng hấp dẫn và có
tính logic không cưỡng lại được: giết, lấy ba ngàn đồng và đổ tất cả cho cậu
chủ – bây giờ người ta còn nghĩ đến ai nếu không phải là con ông chủ, có
thể kết tội ai nếu không là con ông chủ, mọi chứng cứ, cậu ta có mặt ở đây
kia mà? Máu tham tiền, tham chiếm đoạt choán hết tinh thần hắn, đồng thời
với ý nghĩ về việc thoát khỏi sự trừng phạt. Ôi, những cơn bốc đồng bất ngờ
và không thể cưỡng lại được ấy thường xảy đến khi có dịp, cái chính là
thường đến một cách bất ngờ với những kẻ giết người mà một phút trước
không hề biết rằng mình muốn giết người! Thế là Smerdyakov có thể vào
chỗ ông chủ và thực hiện kế hoạch của mình, bằng vũ khí gì – bằng viên đá
đầu tiên mà hắn nhặt trong vườn. Nhưng để làm gì, với mục đích gì? Thế
còn ba ngàn rúp, đấy là con đường công danh. Ôi, tôi không tự mâu thuẫn
với mình: có thể có số tiền. Thậm chí có thể chỉ mình Smerdyakov biết tìm
tiền ở đâu, tiền ông chủ giấu ở đâu. ‘Ờ, thế còn giấy phong bao tiền, chiếc
phong bì bị xé rách nằm trên sàn?’ Ban nãy, khi ông công tố nói về chiếc
phong bì ấy, ông đã trình bày cực kỳ tinh tế suy nghĩ của ông về việc chỉ có
kẻ không quen ăn cắp như Karamazov mới có thể để lại chiếc phong bì trên
sàn, chứ hoàn toàn không phải là Smerdyakov, hắn không đời nào để lại tang