ta. Ôi, thưa quý vị bồi thẩm, thật là tởm lợm và tàn bạo! Vậy mà ông già ấy
kêu ca với mọi người về sự vô lễ và hung bạo của con, bôi nhọ anh ta trong
xã hội, làm hại anh ta, vu khống anh ta, mua những giấy vay nợ của anh ta
để bỏ tù anh ta!
Thưa quý vị bồi thẩm, những tâm hồn ấy, những người bề ngoài nhẫn
tâm, hung bạo và bất kham như thân chủ của tôi, thường thường lại có tấm
lòng hết sức hiền dịu, có điều không tỏ ra ngoài thôi. Đừng cười, xin đừng
cười ý tưởng của tôi! Vị công tố tài ba ban nãy vừa chế nhạo thân chủ của
tôi một cách tàn nhẫn, phơi bày ra rằng anh ta yêu Schiller, yêu ‘cái đẹp cao
cả’. Ở địa vị ông công tố, tôi sẽ không chế nhạo điều đó! Vâng, những trái
tim ấy – ôi, hãy cho phép tôi bảo vệ những trái tim ấy, ít khi người ta hiểu và
thường hiểu sai lệch về nó – những trái tim ấy thường khao khát sự trìu mến,
cái đẹp và sự công bằng, và chính dường như tương phản với sự hung hãn,
sự tàn bạo của minh, nó khao khát một cách vô ý thức, chính là khao khát.
Bề ngoài đam mê và tàn bạo, họ có khả năng yêu đến đau khổ, chẳng hạn
yêu một người phụ nữ, và nhất thiết là yêu bằng tình yêu tinh thần cao cả.
Một lần nữa xin đừng cười tôi: đấy chính là điều thường hay xảy đến nhất
trong những bản tính như vậy! Họ chỉ không thể che giấu niềm đam mê của
mình, đôi khi rất thô bạo – đây là điều làm ta sửng sốt, đây là điều người ta
chú ý, còn nỗi lòng của họ thì người ta không nhìn thấy. Trái lại, mọi niềm
đam mê của họ được thỏa mãn nhanh chóng, nhưng bên cạnh một người cao
đẹp, con người có lẽ là thô lỗ và tàn bạo ấy đi tìm sự đổi mới, tìm khả năng
sửa chữa, trở nên tốt hơn, trở thành cao cả và trung thực – ‘cao đẹp’, mặc dù
tiếng đó bị chế nhạo! Ban nãy tôi vừa nói rằng tôi sẽ không cho phép đụng
đến thiên tình sử giữa thân chủ của tôi với tiểu thư Verkhovtseva. Tuy nhiên,
có thể nói nửa chừng: ban nãy chúng ta nghe không phải là lời khai, mà chỉ
là tiếng thét của người phụ nữ điên cuồng vì trả thù, và không phải nàng có
quyền trách người ta phản bội, vì chính nàng phản bội! Nếu như có ít nhiều
thời gian để suy nghĩ thì hẳn nàng sẽ không đưa ra lời chứng như thế. Ôi,
đừng tin nàng, không, không phải ‘con quái vật’ là thân chủ của tôi, như
nàng gọi! Một người yêu con người, bị đóng đanh câu rút, khi sắp lên cây
