– Cho mẹ nó những bông hoa, cho mẹ nó những bông hoa! Mẹ nó đã bị
xúc phạm. – Ông bắt đầu kêu lên. Có người gào lên bảo ông đội mũ vào,
không thì bây giờ trời lạnh, nhưng nghe thấy thế, ông dường như tức giận
quăng mũ xuống tuyết và thốt lên: “Tôi không muốn đội mũ, không muốn
đội mũ!” Thằng bé Smurov nhặt mũ lên và đi theo ông. Tất cả bọn trẻ,
không trừ đứa nào, đều khóc, nhưng khóc tợn hơn cả là Kolya và thằng bé
đã khám phá ra Troy, và Smurov, tay cầm chiếc mũ của ông đại úy, tuy cũng
khóc ghê lắm, nhưng gần như vừa chạy vừa lượm những mảnh gạch đỏ trên
con đường tuyết ném vào bầy chim sẻ đang bay nhanh. Cố nhiên là ném
không trúng và vẫn tiếp tục vừa chạy vừa khóc. Đi được nửa đường
Snegiryov bỗng dừng lại, đứng chừng nửa phút, như có điều gì sửng sốt và
đột nhiên, quay trở lại như thế, chạy tới nấm mồ đã bị bỏ lại. Bọn trẻ lập tức
đuổi kịp ông và xúm quanh níu lấy ông. Đến đây, như bất lực và chịu thua,
ông ngã xuống tuyết và lăn lộn, gào rú và nức nở, kêu thét lên: “Con ơi,
Ilyushechka, con yêu quý của ta ơi!” Alyosha và Kolya nâng ông dậy, nài nỉ,
khuyên can ông:
– Đại úy thôi đi, người dũng cảm phải chịu đựng. – Kolya lầu bầu.
– Ông làm hỏng cả hoa đấy. – Alyosha nói. – “Bà mẹ” đang chờ mong
đấy, bà đang ngồi khóc vì ban nãy ông không cho bà hoa của Ilyusha. Ở nhà
vẫn còn chiếc giường của Ilyusha...
– Phải, phải, về với mẹ nó! – Snegiryov lại chợt nhớ ra. – Người ta sẽ
mang chiếc giường đi, sẽ mang đi. – Ông nói thêm, như sợ hãi rằng quả thật
người ta sẽ mang giường đi, ông bật dậy và chạy về nhà. Nhưng chẳng còn
cách nhà bao xa, mọi người cùng chạy tới một lúc. Snegiryov mở cửa thật
nhanh và gào lên gọi vợ, dù ban nãy ông đã cãi nhau rất nhẫn tâm với bà.
– Mẹ nó ơi, mình yêu quý ơi, Ilyushechka gửi hoa cho mình đây này,
chân của mình bị đau mà! – Ông la lên, đưa cho vợ túm hoa đã cóng và gãy
nát lúc ông vật vã trên tuyết. Nhưng đúng lúc ấy, ông thấy trước giường
Ilyusha, trong góc nhà, đôi ủng của Ilyusha xếp hai chiếc cạnh nhau, và chủ
