như Henry Miller, Aleksandr Solzhenitsyn, Mikhail Bulgakov, Albert
Camus... Hiếm có văn gia nào của thế kỷ 19 lại được liệt vào hàng những
người có ảnh hưởng nhất lên văn học thế giới thế kỷ 20 cùng với những
Franz Kafka, Marcel Proust, James Joyce, William Faulkner và Virginia
Woolf như Dostoevsky. Thậm chí về sau người ta còn xem xét tầm vóc của
Dostoevsky với tư cách một triết gia tiên phong của chủ nghĩa hiện sinh, mà
trong số những người lấy cảm hứng tư tưởng từ ông có Friedrich Nietzsche,
Martin Heidegger, Lev Shestov, Nikolai Berdyaev....
Tất nhiên không phải ai cũng đồng ý với những lời ngợi ca, và một số
nhà văn, ngay cả khi thừa nhận tầm vóc của Dostoevsky, vẫn có thể chỉ ra
vài hạn chế nhất định trong văn ông, dù đó chỉ là một nhận xét mang tính
bông đùa như Albert Camus đã làm. Trong buổi phỏng vấn nhân dịp ra mắt
vở kịch Lũ người quỷ ám mà ông chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của
Dostoevsky, Camus đã phê bình văn hào Nga một cách hóm hỉnh: “Ông ấy
cho các nhân vật đứng lên nói, nhưng không bao giờ thấy để họ ngồi
xuống.” Lời nhận xét tinh tế này đã khái quát vài nét chung thường thấy
trong các sáng tác của Dostoevsky: lời thoại giữ vị trí ưu nhiệm, gần như
thống trị; tư tưởng truyện tập trung trong thoại, mà mỗi nhân vật đều có
những tư tưởng riêng, lắm khi độc lập với tác giả. Nhân vật của Dostoevsky
thường không ngồi xuống sau khi đã nói xong. Họ mải nói và quên, và có
thể tác giả cũng quên cho họ ngồi xuống. Mọi thứ đều gấp gáp, kịch tính
chực chờ được đẩy lên cao. Camus nhận ra tính kịch đặc trưng đó trong tiểu
thuyết Dostoevsky – không ngẫu nhiên mà ông chuyển thể Lũ người quỷ ám
sang địa hạt sân khấu. Ông ngưỡng mộ và chịu nhiều ảnh hưởng từ
Dostoevsky, như chính ông từng thừa nhận.
Một văn hào Nga cùng thời lại không giữ nhiều hảo cảm lắm với nghệ
thuật tiểu thuyết của Dostoevsky, ấy là Ivan Turgenev. Sau một cuộc tranh
cãi vì mâu thuẫn tư tưởng, hai nhà văn lớn của nhân loại đi đến chỗ tuyệt
giao, về cuối đời mới nối lại quan hệ. Turgenev từng viết: “Khi một người
đang yêu, tim anh ta đập nhanh; khi tức giận, anh ta đỏ mặt v.v... Đấy là
