khác thì người ta sẽ cho tiền ông, thậm chí tôi sẽ lấy tiền riêng của tôi cho
ông, cần bao nhiêu có bấy nhiêu. Chính điều đó làm ông ấy sửng sốt: vì lẽ gì
tôi hăm hở giúp ông ấy? Liza ạ, một người bị xúc phạm bao giờ cũng hết
sức đau lòng khi tất cả mọi người đều tự xem mình là ân nhân của người
đó... điều này là trưởng lão nói với tôi. Tôi không biết diễn tả thế nào, nhưng
chính mắt tôi thường vẫn nhìn thấy. Và tự tôi cũng cảm thấy đúng là như
thế. Điều quan trọng nhất là tuy cho đến giây lát cuối cùng, ông ấy không
biết mình chà đạp lên giấy bạc, nhưng dù sao ông đã linh cảm thấy điều đó,
nhất định thế. Ông ấy hoan hỉ đến như thế là vì đã linh cảm thấy trước. Bởi
vậy mặc dù mọi việc hỏng cả, nhưng hóa ra lại hay hơn. Thậm chí tôi cho là
hay nhất, không thể nào hay hơn được...
– Tại sao, tại sao lại không thể nào hay hơn được? – Liza kêu lên, hết
sức ngạc nhiên nhìn Alyosha.
– Bởi vì rằng, Liza ạ, nếu như ông ấy không giày xéo lên tiền, mà cầm
ngay thì về đến nhà, chỉ một giờ sau là ông ấy sẽ khóc và có lẽ sáng sớm
hôm sau sẽ đến gặp tôi và ném mấy tờ giấy bạc trả lại tôi và xéo đạp lên như
vừa rồi. Còn bây giờ thì ông ấy bỏ đi mà rất đỗi tự hào và đắc chí, tuy ông
biết rằng thế là “tự giết mình”. Như vậy, bây giờ không có gì dễ hơn là bắt
ông ấy nhận hai trăm rúp ấy, mai là chậm nhất, bởi vì ông ấy đã tỏ ra biết
giữ danh dự, đã ném tiền đi, giày đạp lên... Khi đạp lên tiền, ông ấy không
thể không biết rằng ngày mai tôi sẽ lại đem số tiền ấy đến cho ông. Mà ông
cần số tiền ấy lắm lắm. Mặc dù bây giờ ông ấy kiêu hãnh, nhưng ngay hôm
nay thôi, ông cũng sẽ nghĩ về việc mình đã bỏ mất một sự cứu giúp như thế
nào. Ban đêm ông ấy sẽ càng nghĩ ngợi nhiều hơn, sẽ nằm mơ thấy tiền,
sáng mai có lẽ ông ấy sẵn sàng chạy đến gặp tôi xin lỗi. Thế mà đúng lúc đó
tôi chợt xuất hiện: “Ông quả là con người có lòng tự hào, ông đã chứng tỏ
điều đó, bây giờ xin ông nhận cho và thứ lỗi cho chúng tôi.” Bấy giờ ông ấy
sẽ nhận.
Alyosha say sưa nói câu “Bấy giờ ông ấy sẽ nhận”. Liza vỗ tay.
