mà, nếu có thể nói như vậy, muốn thống thiết nói ra những tình cảm mu-
gích. Liệu gã mu-gích Nga có thể có tình cảm thù ghét người có học không?
Gã mu-gích vô học, vì vậy chẳng thể có tình cảm gì cả. Ngay từ tấm bé, cứ
nghe thấy tiếng “có rư”, là tôi muốn lao đầu vào tường. Tôi căm thù cả nước
Nga, Maria Kondratievna ạ.
– Nếu anh là học viên sĩ quan hay một người lính khinh kỵ trẻ tuổi thì
chắc anh sẽ không nói thế, mà sẽ tuốt gươm ra bảo vệ cả nước Nga.
– Nhưng tôi không muốn làm khinh kỵ, Maria Kondratievna ạ, trái lại
tôi muốn giải ngũ hết lính tráng.
– Thế thì kẻ thù đến, ai sẽ bảo vệ chúng ta?
– Chẳng cần bảo vệ gì hết. Năm mười hai đã xảy ra cuộc xâm lăng lớn
vào Nga của hoàng đế Pháp Napoléon đệ nhất, cha của vua Pháp hiện nay,
và giá như hồi ấy người Pháp chinh phục được chúng ta thì thật là hay: một
dân tộc thông minh sẽ chinh phục được một dân tộc rất đần độn và sáp nhập
nó với mình. Như vậy thì sẽ có một nền trật tự hoàn toàn khác.
– Thế thì ra họ hơn người của chúng ta à? Tôi thì tôi không đổi một
chàng trai sang trọng của chúng ta lấy ba chàng trai người Anh đâu. – Maria
Kondratievna thốt lên với giọng trìu mến, hẳn là lúc này, nói những lời ấy,
mắt cô nàng thẫn thờ.
– Chuyện yêu thích thì mỗi người mỗi khác.
– Anh cứ hệt như người ngoại quốc ấy, như một người ngoại quốc cao
quý nhất, tôi nuốt thẹn mà nói với anh điều đó.
– Nếu cô muốn biết thì xin nói rằng về sự trụy lạc thì cả bọn họ và
người của chúng ta đều giống nhau. Toàn bọn lừa bịp cả, những người nước
ngoài thì đi ủng bóng loáng, còn tên hèn mạt của ta thì sống trong bần cùng,
bốc mùi hôi hám và không thấy như vậy có gì là xấu. Dân Nga thì phải cho
