ANH EM NHÀ KARAMAZOV - Trang 357

như thế. Vậy là lập tức ngài tước bỏ những ân huệ ban cho tôi, mà hoàn toàn
không phải là độc ác. Người hành khất, đặc biệt là những người hành khất
cao quý, không bao giờ nên xuất đầu lộ diện, mà phải xin bố thí qua báo chí.
Về lý thuyết thì vẫn có thể yêu đồng loại, dù là yêu từ xa, nhưng ở gần thì
hầu như không bao giờ. Nếu mọi cái như trên sân khấu trong vũ ba lê,
những kẻ hành khất xuất hiện trong những bộ quần áo rách bằng tơ lụa và
những tấm đăng ten tơi tả, xin bố thí bằng động tác vũ duyên dáng thì có thể
thích thú ngắm nhìn họ. Nhìn mà thích thú, chứ vẫn không yêu. Những
chuyện ấy nói thế đủ rồi. Tôi chỉ cần đặt chú vào điểm nhìn của tôi. Tôi
muốn nói về nỗi đau khổ của nhân loại nói chung, nhưng tốt hơn hết là ta
dừng lại ở nỗi đau khổ chỉ của trẻ em mà thôi. Điều đó sẽ làm cho quy mô lý
lẽ của tôi giảm bớt đi mười lần, nhưng chỉ nói về trẻ em thôi thì hơn. Như
vậy thì bất lợi cho tôi hơn, tất nhiên. Nhưng thứ nhất, trẻ em thì ở gần vẫn
có thể yêu chúng được, cho dù chúng bẩn thỉu, cho dù mặt mũi chúng xấu xí
(nhưng tôi cho rằng trẻ em không bao giờ xấu xí). Hai nữa, tôi không nói
đến người lớn còn vì lẽ họ đáng kinh tởm, không đáng được yêu, họ đang
phải chịu sự trừng phạt: họ đã ăn quả cấm và nhận biết được thiện ác, họ đã
trở nên “giống như Chúa Trời”. Bây giờ họ vẫn tiếp tục ăn quả cấm. Nhưng
trẻ em chưa ăn gì cả và chưa phạm tội gì hết. Chú có yêu tôi không,
Alyosha? Tôi biết chú yêu trẻ, chú sẽ hiểu được vì sao lúc này tôi chỉ muốn
nói đến trẻ em. Trẻ em trên Trái đất cũng đau khổ kinh khủng, cố nhiên đấy
là để chuộc tội cho cha, chúng bị trừng phạt vì cha chúng đã ăn quả cấm –
nhưng đấy là lập luận của thế giới khác, trái tim người trên cõi đất này
không hiểu được. Người vô tội, nhất là lại vô tội như trẻ thơ, không thể phải
đau khổ thay cho kẻ khác! Tôi làm chú ngạc nhiên, Alyosha, nhưng tôi cũng
yêu trẻ lắm. Và xin lưu ý cho một điều: những kẻ tàn ác, đam mê, ham nhục
dục, những kẻ dòng họ Karamazov, đôi khi cũng rất yêu trẻ. Trẻ em, chí ít là
trẻ dưới bảy tuổi, khác xa người lớn: đấy tuồng như là một thực thể khác,
một bản chất khác. Tôi biết một tên cướp bị giam trong tù: trong thời gian
còn hoành hành, ban đêm khi lọt vào nhà người ta để cướp bóc, nhiều khi
hắn giết cả gia đình, tiện tay cắt cổ luôn mấy đứa trẻ. Nhưng khi ở tù, hắn
yêu trẻ lạ lùng. Qua cửa sổ phòng giam, hắn chỉ nhìn bọn trẻ chơi trong sân