khiếp! Hôm qua là ta rạp mình trước một đau khổ cực kỳ lớn sắp xảy đến
cho anh ta.
Cha bỗng ngừng bặt, dường như nghĩ ngợi. Những lời kỳ lạ. Cha Iosif
chứng kiến cảnh trưởng lão rạp đầu sát đất hôm qua, đưa mắt nhìn Cha
Paissy. Alyosha không nén nổi:
– Thưa Cha và thầy, – Alyosha nói, vô cùng xúc động, – lời thầy không
rõ nghĩa chút nào cả... Nỗi đau khổ đang chờ anh con là thế nào ạ?
– Đừng tò mò. Hôm qua ta cảm thấy có một cái gì khủng khiếp qua cái
nhìn của anh ta dường như bộc lộ toàn bộ số phận của anh ta. Anh ta có cái
nhìn... khiến cho trong lòng ta bỗng chốc khiếp sợ vì anh ta đang sửa soạn
cho mình một cảnh ngộ ghê gớm. Trong đời, một đôi lần ta đã thấy mấy
người có vẻ mặt như thế... như bộc lộ toàn bộ số phận của họ, và số phận ấy,
hỡi ôi, đã thành sự thực... Ta bảo con đến với anh ấy, Alyosha ạ, là vì ta nghĩ
rằng khuôn mặt đầy tình anh em của con sẽ giúp anh ấy. Nhưng tất cả đều
nhờ Chúa, số phận của tất cả chúng ta đều là do Chúa. “Nếu hạt lúa mì gieo
xuống đất chẳng chết đi thì nó sẽ cứ ở một mình, nhưng nếu nó chết đi thì sẽ
kết quả được nhiều.” Hãy ghi nhớ lấy điều đó. Còn con, Alexey ạ, trong đời
ta, đã nhiều lần ta thầm cầu phúc cho con vì con có gương mặt như thế, nhớ
lấy nhé! – Trưởng lão nói, miệng mỉm cười hiền từ. – Ta dự tính cho con
như thế này: con sẽ rời khỏi nơi đây, trong đời thế tục con sẽ là thầy tu. Sẽ
có nhiều người chống đối con, nhưng ngay cả kẻ thù của con cũng sẽ yêu
con. Cuộc đời sẽ đem đến cho con nhiều tai họa, nhưng cũng chính nhờ
những tai họa ấy mà con sẽ hạnh phúc, và con sẽ cảm tạ cuộc đời và làm cho
những người khác cũng phải cảm tạ cuộc đời – đấy là điều quan trọng hơn
hết. Con là người như thế đấy. Thưa các cha và các thầy của tôi, – trưởng lão
mỉm cười cảm động nói với các vị khách, – cho đến hôm nay chưa bao giờ
tôi nói, ngay cả với Alexey, về việc tại sao tôi yêu khuôn mặt trai trẻ của cậu
ấy đến thế. Bây giờ tôi mới nói: đối với tôi khuôn mặt ấy như gợi nhớ và
tiên tri. Trong buổi bình minh của đời tôi, thuở còn bé dại, tôi có một người
anh chết giữa tuổi thanh xuân, trước mắt tôi, khi anh ấy mới có mười bảy
