ông đã đứng tuổi cũng đến gần tôi, tuy tôi biết tên ông ta từ trước, nhưng
không hề quen ông ta, thậm chí cho đến tối hôm ấy chưa hề nói với ông ta
một lời.
d. Người khách bí ẩn
Ông ta là một quan chức làm việc ở thành phố chúng tôi đã lâu, có địa
vị cao, được mọi người kính trọng, giàu có, nổi tiếng về lòng từ thiện, đã
cúng một món tiền lớn cho nhà dưỡng lão và nhà trẻ mồ côi và ngoài ra, còn
làm nhiều việc thiện kín đáo không công bố, sau khi ông chết người ta mới
biết. Ông trạc năm mươi tuổi, bề ngoài hầu như nghiêm nghị, ít lời. Đã mười
năm nay ông lấy một người vợ còn trẻ, có ba con còn nhỏ tuổi. Tối hôm sau,
tôi đang ngồi nhà thì đột nhiên cửa mở và người đàn ông ấy bước vào.
Cần nói rõ trong lúc ấy tôi không còn ở nhà cũ nữa, ngay sau khi xuất
ngũ tôi đã thuê một chỗ khác trong nhà một bà già, vợ góa của một viên
chức, một người ở của bà ta cũng phục dịch cả cho tôi, tôi chuyển sang ở
nhà này chỉ là vì ngay hôm đấu súng trở về tôi đã trả Afanasy về đại đội;
nhìn vào mắt anh ta, tôi cảm thấy xấu hổ về hành động mới đây của mình:
con người thế tục chưa được rèn luyện rất dễ xấu hổ thậm chí về một việc
làm chính nghĩa nhất của mình.
Ông khách vừa vào nói với tôi: “Đã mấy hôm nay ở nhà này nhà nọ, tôi
nghe ông nói mà hết sức tò mò và cuối cùng tôi muốn trực tiếp làm quen với
ông để nói chuyện kỹ hơn. Thưa ông, ông có thể giúp tôi một việc vô cùng
lớn lao như thế không?” – “Được chứ ạ, – tôi nói, – tôi hết sức sẵn lòng và
coi đó là một vinh dự đặc biệt.” Nghe nói vậy, ông ta gần như sợ hãi, đến nỗi
mới đầu tôi đâm ra sửng sốt, bởi vì tuy mọi người nghe tôi kể chuyện đều tỏ
ra tò mò, nhưng không ai có biểu hiện nội tâm nghiêm chỉnh và khắc nghiệt
như thế đối với tôi. Người này lại còn đích thân đến nhà tôi. Ông ta ngồi
xuống. “Tôi thấy tính cách của ông cực kỳ mạnh mẽ, – ông ta nói tiếp, – bởi
vì ông không sợ phục vụ chân lý trong một việc mà để bảo vệ sự thật của
mình, ông có nguy cơ bị cả bàn dân thiên hạ khinh rẻ” – “Có lẽ ông khen tôi
