ANH EM NHÀ KARAMAZOV - Trang 450

lạ thay, ông yên tâm được một thời gian, thậm chí là một thời gian dài, chính
ông cho tôi biết như vậy. Ông càng làm việc hăng hái gấp bội trong công vụ,
ông tự nguyện nhận một công việc phiền phức và khó khăn làm ông bận rộn
mất hai năm, và vốn tính cương quyết, ông gần như quên sự việc xảy ra: mỗi
khi nhớ lại, ông cố không nghĩ đến gì nữa. Ông ra sức làm việc từ thiện, làm
nhiều việc tốt và quyên cúng nhiều cho công cuộc từ thiện trong thành phố
chúng tôi, nổi tiếng ở cả hai thủ đô, được bầu làm hội viên các hội từ thiện
cả ở Moskva và Petersburg. Nhưng cuối cùng ông vẫn lâm vào một trạng
thái trầm tư đau khổ, vượt quá sức chịu đựng của ông. Rồi ông mến một cô
gái tuyệt sắc và khôn ngoan. Ít lâu sau ông cưới nàng, mơ ước cuộc hôn
nhân sẽ xua tan được nỗi sầu muộn cô đơn, và bước lên con đường mới, tận
tụy làm tròn bổn phận với vợ con, ông sẽ bứt hẳn khỏi những hồi ức cũ.
Nhưng thực tế trái ngược hẳn với điều ông mong đợi. Ngay tháng đầu có vợ,
một ý nghĩ đã không ngớt làm ông bối rối: “Vợ ta yêu ta, nhưng nếu nàng
biết chuyện ấy thì sao?” Khi vợ có mang đứa con đầu và cho ông biết, ông
càng bối rối: “Ta tạo ra một sinh mạng, nhưng chính ta đã hủy hoại một sinh
mạng.” Con cái ra đời: “Làm sao ta có thể yêu chúng, dạy dỗ chúng, ta sẽ
nói với chúng ra sao về đức hạnh: ta đã làm đổ máu người.” Con ông đứa
nào cũng xinh đẹp lạ thường, ông muốn vuốt ve chúng: “Ta không thể nhìn
những khuôn mặt ngây thơ sáng sủa kia, ta không xứng đáng được nhìn.”
Rốt cuộc một ảo giác rùng rợn, đau xót ám ảnh ông: máu của người bị giết,
cuộc đời trẻ trung của nàng bị hủy hoại, máu đòi được trả thù. Ông bắt đầu
có những cơn ác mộng. Nhưng tâm tính vốn cứng rắn, ông chịu đựng nỗi
giày vò một thời gian dài. “Ta sẽ chuộc lại tất cả bằng nỗi giày vò âm thầm.”
Nhưng hy vọng ấy chỉ là hão huyền: càng về sau càng đau khổ hơn. Trong
xã hội, ông được kính trọng vì hoạt động từ thiện, tuy mọi người đều sợ tính
nghiêm nghị và rầu rĩ của ông, nhưng người ta càng kính trọng ông thì ông
càng không chịu nổi. Ông thú nhận với tôi rằng ông đã có ý định tự sát.
Nhưng một mơ ước khác bắt đầu ám ảnh ông: mơ ước mà lúc đầu ông cho là
không thể thực hiện được và điên rồ, nhưng cuối cùng nó bám chặt lấy trái
tim ông đến nỗi không sao dứt bỏ được. Ông mơ ước đứng ra tự thú trước
thiên hạ rằng ông đã giết người. Ba năm trời ông ấp ủ mơ ước đó, ông tưởng