V
CÁC TRƯỞNG LÃO
C
ó thể có độc giả tưởng rằng chàng trai của tôi là một bản chất bệnh tật,
xuất thân kém phát triển, một anh chàng xanh xao mơ mộng, ốm o và gầy
võ. Trái lại, Alexey hồi ấy là một thanh niên mười chín tuổi dáng người cân
đối, má hồng hào, dồi dào sức khỏe, có cái nhìn tươi sáng. Hồi ấy thậm chí
anh rất đẹp trai, thon thả, tầm vóc vừa phải, tóc nâu sẫm, khuôn mặt hình
trái xoan đều đặn tuy hơi dài, hai mắt màu xám sẫm cách nhau khá xa, long
lanh, anh rất mực trầm tư và có lẽ là rất điềm tĩnh. Có lẽ người ta sẽ nói rằng
hai má đỏ hồng không ngăn cản sự cuồng tín và đầu óc thần bí, nhưng tôi
cho rằng Alexey có óc thực tế hơn bất cứ ai khác. Ồ, cố nhiên sống ở tu viện
anh hoàn toàn tin vào phép lạ, nhưng theo tôi phép lạ không bao giờ làm cho
người có óc thực tế rối trí. Không phải phép lạ lái người có óc thực tế theo
hướng tín ngưỡng. Một người đích thực là có óc thực tế, nếu không tín
ngưỡng, bao giờ cũng có đủ sức mạnh và khả năng không tin cả phép lạ, còn
nếu phép lạ hiển hiện trước người đó như một sự kiện không thể chối cãi thì
người đó sẽ nghi ngờ giác quan của mình hơn là chấp nhận sự kiện. Mà nếu
có chấp nhận thì chỉ coi đó như một điều tự nhiên mà cho đến giờ mình chưa
hề biết. Ở người có óc thực tế, tín ngưỡng không do phép lạ sinh ra, mà phép
lạ do tín ngưỡng sinh ra. Nếu như người thực tế có tín ngưỡng thì do óc duy
thực tế của y, nhất định y phải chấp nhận cả phép lạ. Sứ đồ Thomas tuyên bố
rằng ông không tin chừng nào ông chưa thấy, còn khi thấy rồi thì ông nói:
“Lạy Chúa tôi và Chúa Trời của tôi!”
Phép lạ đã khiến ông phải tin chăng?
Nhiều phần chắc là không phải, ông tin chỉ vì ông muốn tin, có lẽ trong đáy
lòng sâu kín ông đã tin hoàn toàn, ngay cả khi ông thốt lên: “Ta không tin
chừng nào ta chưa thấy.”
