lẽ trí tưởng tượng non trẻ của Alyosha bị kích động mạnh bởi cái quyền lực
và quang vinh không ngừng bao quanh vị trưởng lão của anh. Về trưởng lão
Zosima, nhiều người nói rằng sau bao nhiêu năm tiếp tất cả những ai đến thổ
lộ nỗi niềm với Cha, khao khát chờ mong Cha ban cho một lời khuyên hay
một lời chữa lành bệnh, Cha đã tiếp nhận vào tâm linh mình vô vàn điều giãi
bày kín đáo, những nỗi đau buồn, những lời thú nhận, đến độ rốt cuộc Cha
đã có được cái nhìn thấu suốt tinh tế khiến Cha thoạt trông mặt một người lạ
đến gặp mình đã đoán ngay được người đó đến để làm gì, người ấy cần cái
gì, thậm chí nỗi đau khổ nào đang giày vò lương tâm người đó, và Cha
khiến cho người đến gặp mình phải ngạc nhiên, bối rối, đôi khi gần như
hoảng sợ vì Cha biết điều bí mật của họ trước khi họ thốt lên lời. Thế nhưng
Alyosha nhận thấy rằng nhiều người, hầu như tất cả khi đầu tiên vào gặp
riêng trưởng lão thì sợ hãi và lo lắng, mà khi ra khỏi đó thì hầu như bao giờ
cùng hớn hở vui sướng, khuôn mặt rầu rĩ nhất cũng ngời lên vẻ hạnh phúc.
Còn một điều nữa khiến Alyosha ngạc nhiên lạ thường: trưởng lão hoàn
toàn không nghiêm khắc, trái lại hầu như bao giờ cũng vui vẻ trong lúc giao
tiếp. Các tu sĩ nói rằng Cha có lòng quyến luyến những người phạm tội nặng
hơn, và người phạm tội nặng nhất là người Cha yêu mến nhất. Thậm chí đến
tận cuối đời trưởng lão, vẫn còn những tu sĩ thù ghét hay ghen tị với Cha,
nhưng số người đó ít đi, và họ im hơi lặng tiếng, tuy rằng trong số họ có
mấy nhân vật rất nổi tiếng và quan trọng trong tu viện, chẳng hạn một trong
những thầy tu già lão nhất, một người kiêng nói
phi thường. Nhưng dẫu sao thì tuyệt đại đa số hiển nhiên vẫn đứng về phía
cha Zosima, trong đó rất nhiều người thậm chí còn yêu mến Cha nồng nhiệt
và chân thành; một số người gắn bó với Cha gần như cuồng tín.
Những người như thế nói thẳng, tuy không công khai lắm, rằng Cha là
vị thánh, điều đó không còn nghĩ ngợi gì nữa, và thấy trước Cha sắp từ trần
nay mai, họ chờ đợi những phép lạ diễn ra tức khắc và vinh quang lẫy lừng
mà người quá cố để lại cho tu viện trong thời gian sắp tới. Cả Alyosha cũng
một lòng tin vào pháp lực kỳ diệu của trưởng lão, cũng như anh một lòng tin
