– Thưa các ông, – chàng dường như chợt hiểu ra, – các ông đừng trách
tôi bướng bỉnh, tôi lại một lần nữa cầu xin các ông: xin hãy tin rằng tôi hoàn
toàn kính trọng các ông và tôi hiểu tình thế hiện nay. Đừng tưởng rằng tôi
say. Bây giờ tôi tỉnh hẳn rồi. Mà có say đi nữa thì chẳng trở ngại gì. Với tôi
thì thế này này:
Hết say, đúng gã cù lần
Cứ say mèm lại tuyệt trần thông minh!
Ha-ha! Tuy nhiên, thưa các ông, tôi thấy lúc này tôi mà pha trò trước
các ông thì thật không phải nhẽ, nghĩa là trong lúc chúng ta còn chưa thật
hiểu nhau. Cho phép tôi vẫn giữ lòng tự trọng của mình. Tôi hiểu sự khác
biệt giữa chúng ta lúc này: dù sao trước các ông tôi vẫn là kẻ phạm tội, vì
vậy địa vị giữa chúng ta thật một trời một vực, các ông có nhiệm vụ theo dõi
tôi, các ông sẽ không xoa đầu tôi về việc Grigory, quả thực không thể đánh
vỡ đầu người già mà không bị trừng trị, các ông sẽ đưa tôi ra tòa, tôi sẽ lãnh
án sáu tháng hay một năm trong nhà trừng giới, tôi không biết tòa án của các
ông sẽ xử thế nào, tuy rằng sẽ không mất quyền công dân, không mất quyền
công dân, phải không ông biện lý? Vậy đấy, thưa các ông, tôi hiểu sự khác
nhau đó... Nhưng các ông hãy đồng ý rằng các ông có thể làm cho chính
Chúa Trời cũng phải rối trí bằng những câu hỏi như thế: đi đâu, bằng cách
nào, khi nào, vào đâu? Cứ như thế thì tôi cũng sẽ rối trí, còn các ông sẽ lập
tức ghi tỉ mỉ từng li từng tí; như vậy rồi sẽ ra sao? Chẳng ra sao cả! Sau hết,
nếu tôi đã bắt đầu nói dối thì tôi sẽ đi đến cùng, còn các ông là những người
học thức cao và hết sức cao quý, các ông sẽ tha thứ cho tôi. Để kết thúc, tôi
xin các ông hãy bỏ cái lối hỏi cung đã thành khuôn sáo ấy đi, tức là thoạt
đầu hỏi một điều gì nhỏ mọn, chẳng nghĩa lý gì: anh ngủ dậy như thế nào, ăn
gì, nhổ bọt ra sao, và “sau khi đã ru ngủ sự chú ý của kẻ phạm tội” thì đột
nhiên bổ cho hắn một câu hỏi choáng người: “Anh đã giết ai, ăn cắp của ai?”
Ha-ha! Đấy là cái khuôn sáo nghề nghiệp của các ông, nó là một quy tắc đối
với các ông, tất cả mánh khóe của các ông là ở đó! Nhưng xin các ông hãy
dùng mánh lới ấy với bọn nông thôn, chứ đừng dùng với tôi. Tôi hiểu chứ,
