được kí vào ngày 2 tháng 9 năm 1829). Hầu như tất cả các tác phẩm ở nước
ta đều nói rằng hải đội liên quân đã tiêu diệt hoàn toàn hạm đội của liên
minh Thổ Nhĩ Kì-Ai Cập. Có cảm tưởng rằng toàn bộ hạm đội liên minh
Thổ Nhĩ Kì-Ai Cập, nghĩa là lực lượng tàu chiến nòng cốt của nó, đã bị đập
tan. Nhưng tuyên bố như thế là không thể chấp nhận được. Thế thì trong giai
đoạn chiến tranh Thổ-Nga (1828-1829), hải quân Nga chiến đấu với ai? Mọi
người đều biết rằng trong trận Navarino, Thổ Nhĩ Kì chỉ mất có 3 tàu chiến
(một bị cháy, một bị thương nặng không thể nào sửa chữa được, còn một
chiếc bị biến thành trại giam nổi), nhưng đó chỉ là 1/3 lực lượng hải quân
của Thổ Nhĩ Kì mà thôi! Sau thất bại ở Navarino, Thổ Nhĩ Kì còn 6 tàu
chiến, 4 tàu khu trục và hơn 10 tàu nhỏ nữa, mà đây là lực lượng đáng kể,
không thể coi thường.
Đầu chiến dịch mùa hè năm 1828, hải đoàn Biển Đen Nga có 9 tàu
chiến, 5 tàu khu trục, 1 tàu chạy bằng hơi nước và 20 tàu nhỏ. Như vậy
nghĩa là hải quân Nga không vượt trội đến mức có thể chiếm được thế
thượng phong ở Biển Đen mà không cần chiến đấu. Tuy nhiên, sau thất bại ở
Navarino, hải quân Thổ Nhĩ Kì đã rất yếu; vì thế Nikolai I quyết định tuyên
bố chiến tranh với Thổ Nhĩ Kì. Nga thắng, nhưng nếu không có thất bại ở
Navarino thì chiến thắng sẽ khó hơn.
Phần lí thuyết, nằm trong chương đầu tiên – Những thành tố của sức
mạnh trên biển – là phần thú vị nhất. Lần đầu tiên trong lịch sử thế giới,
quan niệm về sức mạnh trên biển được trình bày một cách rõ ràng đến thế.
Trọng tâm quan điểm của Mahan là luận điểm cho rằng đại dương thế giới là
con đường giao thương, nối các quốc gia “bị nước chia cắt” lại với nhau.
Nguyên lí do ông đưa ra – biển chia rẽ và liên kết – là nguyên lí chủ đạo.
Mahan cho rằng, thương mại trên biển là nền tảng cho sự phát triển kinh tế,
phải được hải quân bảo vệ. Vì vậy, cần phải xây dựng hạ tầng cơ sở cho lực
lượng hải quân. Theo quan điểm của ông, hải quân cần cho quốc gia –
không có nền thương mại trên biển – muốn thực hiện những chiến dịch quân
sự với mục đích tấn công, nghĩa là với mục đích xâm chiếm lãnh thổ hải
ngoại. Hiện nay định nghĩa về sức mạnh trên biển của quốc gia đầy đủ hơn
