chức những người sản xuất và buôn bán thành một đội quân đầy sức mạnh,
được lãnh đạo một cách tích cực và thông minh, bảo đảm cho Pháp giành
được thắng lợi trong lĩnh vực công nghiệp, bằng cách duy trì trật tự và cố
gắng chung, sản xuất được những sản phẩm tốt nhất bằng cách buộc tất cả
người lao động phải áp dụng những quy trình sản xuất đã được những người
có hiểu biết coi là tốt nhất… Phải biến ngành vận tải biển và ngoại thương
thành các tổ chức lớn, tương tự những ngành sản xuất trong nước, cử một
hạm đội có cơ sở vững chắc và đông chưa từng thấy trợ giúp cho ngành
ngoại thương”. Đó là mục tiêu của hai trong ba mắt xích sức mạnh trên biển
của Colbert. Mục tiêu thứ ba là các thuộc địa nằm ở những vùng xa xôi, rõ
ràng là các chỉ thị và tổ chức như thế cũng đã được đề xuất, vì chính phủ đã
bắt đầu mua lại Canada, Newfoundland, Nova Scotia và những hòn đảo ở
Tây Ấn thuộc Pháp trước đây. Rõ ràng ở đây, ta có thể thấy rằng chính
quyền độc tài, không bị bất cứ hạn chế nào, nắm trong tay tất cả các phương
tiện nhằm đưa đất nước đến những mục đích, trong đó có việc thành lập siêu
cường trên biển.
Đi sâu vào chi tiết những hành động của Colbert không phải là mục
đích của chúng ta. Chỉ cần ghi nhận rằng, chính phủ đóng vai trò chính trong
việc xây dựng sức mạnh trên biển của quốc gia, và con người vĩ đại này
không chỉ quan tâm đến một cơ sở của lực lượng và bỏ qua các cơ sở khác,
mà bao quát toàn bộ trong bộ máy quản lí sáng suốt và khôn ngoan của ông.
Nông nghiệp làm gia tăng sản phẩm đất đai, các nhà máy gia tăng sản phẩm
ngành công nghiệp, những con đường giao thương trong nước và luật lệ
giúp cho việc trao đổi sản phẩm với thế giới bên ngoài được dễ dàng hơn,
luật lệ về vận tải biển và hải quân nhằm đưa ngành vận tải thương mại vào
tay người Pháp, cũng có nghĩa là thúc đẩy việc xây dựng ngành vận tải biển
của Pháp để chuyên chở hàng hoá của chính quốc và các nước thuộc địa;
quản lí và phát triển các thuộc địa nhằm phát triển các thị trường ở xa, biến
chúng thành những thị trường độc quyền của chính quốc: kí hiệp ước với
các nước nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho nền ngoại thương Pháp và áp đặt
thuế quan đối với tàu bè và hàng hoá của các nước cạnh tranh với Pháp. Tất
cả những biện pháp này, bao gồm vô vàn các chi tiết khác, đều nhằm xây
