dựng cho nước Pháp: 1) Ngành sản xuất; 2) Ngành vận tải biển; 3) Các
thuộc địa và thị trường. Tóm lại là sức mạnh trên biển. Việc nghiên cứu sẽ
dễ dàng và đơn giản hơn khi đó là công việc do một người làm, được hoạch
định bằng một quy trình hợp lí, đó là nói nếu so với công việc được một
chính phủ phức tạp hơn và có nhiều quyền lợi xung đột thực hiện. Trong
mấy năm cầm quyền của Colbert, có thể thấy rõ lí thuyết về sức mạnh trên
biển được đưa vào thực tiễn theo cách tập trung và có hệ thống đúng kiểu
Pháp, trong khi câu chuyện về cùng một lí thuyết như thế ở Anh và Hà Lan
lại diễn ra trong nhiều thế hệ. Nhưng đó là sự phát triển ép buộc và phụ
thuộc vào thời gian tồn tại của chính quyền chuyên chế quan tâm đến sự
phát triển đó. Colbert không phải là vua, khi không còn được sủng ái thì ảnh
hưởng của ông cũng chấm dứt. Tuy nhiên, theo dõi kết quả hoạt động của
ông trong lĩnh vực hải quân, tức là lĩnh vực cần có sự quan tâm của chính
phủ, sẽ cho ta thấy nhiều điều hết sức thú vị. Như đã nói, khi ông nhậm chức
vào năm 1661, Pháp chỉ có ba mươi thuyền chiến, trong đó ba chiếc chỉ có
hơn sáu mươi khẩu đại bác. Năm 1666 số thuyền chiến đã là bảy mươi,
trong đó có năm mươi chiến thuyền lớn và hai mươi hoả thuyền; năm 1671
số thuyền chiến đã tăng từ bảy mươi lên một trăm chín mươi sáu chiếc. Năm
1683 có một trăm linh bảy chiến thuyền có từ 24 đến 120 khẩu đại bác, hai
mươi trong số đó có hơn 76 khẩu, ngoài ra còn nhiều thuyền nhỏ khác. Trật
tự và hệ thống được áp dụng trong các xưởng đóng tàu làm cho các xưởng
này trở nên hiệu quả hơn các xưởng đóng tàu ở Anh. Một viên thuyền
trưởng người Anh, bị bắt làm tù binh khi sự nghiệp của Colbert được giao
cho con trai ông, từng viết:
“Khi được đưa đến đây, vì bị thương, tôi phải nằm trong quân y viện ở Brest bốn tháng. Tôi
vô cùng ngạc nhiên khi thấy họ cung cấp trang thiết bị và người cho tàu nhanh đến thế, lúc ấy
tôi vẫn nghĩ không ở đâu làm việc đó nhanh bằng ở Anh. Anh có số lượng tàu biển nhiều hơn
gấp mười lần Pháp, nghĩa là thuỷ thủ cũng đông hơn gấp mười lần Pháp. Nhưng ở đây, tôi đã
nhìn thấy hai mươi chiếc tàu, mỗi cái có hai mươi khẩu đại bác được trang bị trong vòng hai
mươi ngày. Những con tàu này được đưa vào cảng và thuỷ thủ đoàn được đưa ra khỏi tàu. Theo
lệnh từ Paris, những con tàu này được lật nghiêng, sơn quét, lắp trang thiết bị, lương thực thực
