cả các sản phẩm của phương Đông. Hằng năm, nước này đưa từ châu Á sang
châu Âu sản phẩm và đồ gia vị trị giá tới 16 triệu đồng bạc Pháp. Công ty
Đông Ấn đầy quyền lực – được xây dựng vào năm 1602 – đã dựng lên ở
châu Á cả một đế chế, là tài sản chiếm được từ tay người Bồ Đào Nha. Sau
khi chiếm được mũi Hảo Vọng vào năm 1650, dùng nó làm nơi dừng chân
cho thuyền bè, công ty này liền chiếm Ceylon, vùng bờ biển Malabat và cả
Coromandel nữa. Công ty đặt tổng hành dinh ở Batavia và khuếch trương
việc buôn bán đến tận Trung Quốc và Nhật Bản. Trong khi đó công ty Tây
Ấn – phát triển nhanh hơn, nhưng không vững chắc bằng – đã có trong tay
800 tàu chiến và tàu buôn, công ty dùng những tàu này để chiếm nốt những
thuộc địa còn sót lại của Bồ Đào Nha ở bờ biển Guinea, cũng như ở Brazil.
Như vậy là, Các tỉnh hợp nhất đã trở thành nhà kho chứa sản phẩm của
tất cả các dân tộc trên thế giới.
Thời đó, thuộc địa của Hà Lan nằm rải rác khắp các vùng biển ở
phương Đông – ở Ấn Độ, ở Malacca, trên đảo Java, trên quần đảo Molucca,
và trên những vùng khác nhau của quần đảo rộng lớn nằm ở phía bắc châu
Úc. Họ có thuộc địa ở bờ tây của châu Phi, thuộc địa gọi là New Amsterdam
cũng vẫn nằm trong tay họ. Ở Nam Mỹ, công ty Tây Ấn của Hà Lan nắm
trong tay gần 300 leagues (khoảng 1.448 km – ND) đường bờ biển của
Brazil, kéo dài từ Bahia lên phía bắc, nhưng gần đây phần lớn khu vực này
đã tuột khỏi tay họ.
Các tỉnh hợp nhất được tôn trọng bởi họ giàu có và có một hạm đội rất
mạnh. Biển – vẫn đập vào bờ của họ như một kẻ thù truyền kiếp – đã bị
chinh phục và trở thành đầy tớ trung thành, còn mặt đất lại là kẻ phá hoại.
Cuộc chiến lâu dài và ác liệt với vương quốc Tây Ban Nha – kẻ thù còn tàn
bạo hơn biển cả – đã kết thúc thắng lợi với lời hứa hão về hoà bình và an lạc
lại trở thành tiếng kèn ai điếu cho nước cộng hoà Hà Lan. Khi sức mạnh của
Tây Ban Nha vẫn còn nguyên vẹn hoặc ít nhất cũng đủ sức duy trì tâm trạng
khiếp sợ mà nó đã tạo ra cho toàn thể châu Âu, vì quyền lợi của mình. Anh
và Pháp – hai nước chịu nhiều đau khổ vì những mưu đồ và sự quấy nhiễu
của Tây Ban Nha – đều muốn Các tỉnh hợp nhất giữ được độc lập và có sức
