Cùng những cải tiến ngày càng tinh vi, vai trò của hải quân cũng gia tăng từng ngày. Muốn
thực hiện những cải tiến như thế cần phải có căn cứ, tức là điểm đi và về của đoàn tàu. Hạm đội
tàu chiến phải luôn sẵn sàng đương đầu với quân thù, vì vậy xuất phát điểm của cải tiến phải là
đội hình chiến đấu. Bây giờ, sau khi không còn thuyền galley nữa, hầu như tất cả các khẩu pháo
đều được đặt trên boong tàu, vì vậy, cần phải giữ cho mạn tàu luôn luôn hướng về phía quân
thù. Mặt khác, tàu của bên mình không được che khuất tàu địch, chỉ có một đội hình có thể đáp
ứng được tất cả các điều kiện như thế. Đó là đậu thành một hàng dọc. Vì vậy, nó được chọn làm
đội hình chiến đấu duy nhất, và do đó cũng là cơ sở của toàn bộ chiến thuật hải quân. Cùng thời
gian đó, người ta đã nhận thức được rằng muốn giữ được đội hình chiến đấu, giữ được một
hàng dài súng, không bị thương tổn hoặc đứt ở điểm yếu hơn các điểm khác, phải đưa vào đội
hình những con tàu, nếu không tương đương về sức mạnh thì ít nhất cũng phải có boong rắn
chắc như nhau. Khi hàng dọc trở thành đội hình chiến đấu bắt buộc cũng là lúc người ta phân
biệt ra hai loại tàu: tàu nằm trong đội hình (ships-of-the-line), có nhiệm vụ đậu vào hàng, và tàu
nhẹ hơn dành cho những mục đích khác.”
Nếu đưa thêm vào đây những tính toán dẫn đến việc hình thành đội
hình đậu thành hàng, buồm sát với hướng gió nhất (close-hauled line) thì có
nghĩa là vấn đề đã được giải quyết xong. Nhưng, cũng như hiện nay, cách
đây 250 năm lí lẽ cũng đã rất rõ ràng, vậy thì tại sao lại phải suy nghĩ lâu
đến như thế? Không nghi ngờ rằng, một phần do truyền thống – trong những
ngày đó truyền thống chiến đấu của thuyền galley vẫn còn mạnh và đã làm
người ta rối trí, nhưng chính là người ta quá lười, không chịu tìm hiểu để
nhận ra hoàn cảnh của mình, và trên cơ sở đó đưa ra lí thuyết đúng đắn để
hành động. Những lời sau đây do ông Labrousse, một đô đốc người Pháp,
viết vào năm 1840, là một bài học cực kì giá trị, vì đó là ví dụ hiếm hoi về
khả năng nhìn xa trông rộng, khả năng nhận thức được những thay đổi căn
bản về điều kiện và dự đoán được kết quả của những thay đổi như thế: “Nhờ
có máy hơi nước”, ông viết, “tàu có thể chạy về mọi hướng với tốc cao đến
mức những cuộc va chạm có thể, và phải, như trước đây người ta thường
làm, có sức công phá chẳng khác gì súng bắn và có thể xoá sổ mọi tính toán
của địch thủ khôn khéo nhất. Mũi nhọn giúp nâng cao vận tốc mà không làm
ảnh hưởng đến khả năng vận động của tàu. Ngay khi một quốc gia nào đó
