“Các hạm đội Anh, không gặp bất cứ sự kháng cự nào, đã tiến hành càn quét tất cả các đại
dương. Những con tàu lùng và tàu tuần tiễu đơn độc của chúng ta, do không có hạm đội nào để
chống chọi với quá nhiều tàu địch, đã nhanh chóng chấm dứt sự nghiệp. Hai mươi ngàn thuỷ
thủ Pháp bị Anh bắt làm tù binh”
.
Trong khi đó, trong cuộc chiến tranh vì nền độc lập của Mỹ, Pháp đã
trở lại với chính sách của Colbert và chính sách của giai đoạn đầu triều đại
Louis XIV và đã duy trì một lực lượng hải quân mạnh, kết quả tương tự
cũng đã diễn ra trong giai đoạn cầm quyền của Tourville. “Lần đầu tiên”, tờ
Annual Register viết, “tàu buôn Anh buộc phải tìm cách trốn dưới những lá
cờ nước ngoài”. Có lẽ tác giả của nó đã quên kinh nghiệm của cuộc chiến
tranh diễn ra vào năm 1693 và chỉ nhớ đến những chiến công của cuộc chiến
gần đây nhất mà thôi
Cuối cùng, trước khi kết thúc phần này, có lẽ cũng nên nói thêm rằng ở
đảo Martinique nước Pháp còn có một khu vực thuộc địa, tuy xa, nhưng rất
mạnh, căn cứ cho các tàu tuần tiễu được đặt ở đấy, và trong cuộc Chiến
tranh Bảy năm, cũng như sau này, trong thời Đế chế thứ nhất, đảo này cùng
đảo Guadeloupe đã trở thành chỗ nương náu cho rất nhiều tàu lùng. “Biên
niên sử của Bộ Hải quân Anh viết rằng, trong những năm đầu tiên của Cuộc
chiến Bảy năm có đến 1400 tàu buôn Anh bị bắt hoặc bị phá huỷ”. Vì vậy,
hạm đội Anh đã tấn công các hòn đảo này, cả hai đều phải đầu hàng, ngành
thương mại Pháp bị thiệt hại nhiều hơn là những vụ phá hoại mà tàu tuần
tiễu của họ đã gây ra cho Anh, đấy là chưa nói chính hệ thống tàu tuần tiễu
cũng bị rối loạn nghiêm trọng. Nhưng trong cuộc chiến tranh diễn ra vào
năm 1778, những hòn đảo này đã được các hạm đội lớn bảo vệ, kẻ thù
không còn đe doạ được nữa.
Cho đến đây chúng ta mới chỉ xem xét hiệu quả hoạt động của tàu tuần
tiễu – không có sự trợ giúp của những hải đoàn mạnh – đối với ngành
thương mại và của cải, đối với nguồn lực của kẻ thù mà thôi. Dường như có
đủ bằng chứng chứng tỏ rằng ngay cả đối với mục tiêu có tính đặc thù như
vậy thì cách đánh này cũng không đem lại kết quả chung cuộc, nó khiến
người ta phải lo lắng nhưng không thể gây ra những đòn chí tử. Có thể nói,
