với họ trong giờ phút khó khăn, thứ hai là do mục tiêu kiên định của
William Orange. Khó khăn dần dần giảm đi và Hoà ước Nimeguen giữa Các
tỉnh hợp nhất và Pháp được kí vào ngày 11 tháng 8 năm 1678. Một thời gian
ngắn sau đó các nước khác cũng tham gia hiệp ước. Đương nhiên nhà nước
quân chủ với trung tâm là Tây Ban Nha, quá rộng nhưng lại yếu, là nước bị
thiệt hại nhất. Nước này phải nhượng khu vực Franche Comté và nhiều
thành phố khác ở Netherlands thuộc Tây Ban Nha cho Pháp, làm cho biên
giới Pháp mở rộng về phía đông và đông bắc. Hà Lan, vì muốn lật đổ Louis
nên đã khởi chiến, không mất một tấc đất nào ở châu Âu, ở hải ngoại nước
này cũng chỉ mất mấy thuộc địa trên bờ tây Phi châu và ở Guiana mà thôi.
Nước này vẫn an toàn trong giai đoạn đầu và giành được chiến thắng cuối
cùng là nhờ sức mạnh trên biển. Sức mạnh trên biển đã cứu được đất nước
trong hoàn cảnh ngàn cân treo sợi tóc và sau đó tiếp tục chịu đựng được
những phí tổn của chiến tranh. Có thể nói rằng sức mạnh trên biển là một
trong những tác nhân quan trọng nhất, và không thua bất cứ tác nhân nào
trong việc quyết định những sự kiện của cuộc chiến tranh vĩ đại, chính thức
chấm dứt bằng Hoà ước Nimeguen.
Nhưng những cố gắng như thế đã khiến cho nước này suy kiệt, và sau
nhiều năm theo đuổi, nước này đã suy sụp hoàn toàn. Nhưng những cuộc
chiến tranh hao người tốn của đó đã ảnh hưởng như thế nào đối với một đất
nước lớn hơn gấp nhiều lần? Phải nói thêm rằng, chính tham vọng quá mức
của nhà vua nước đó là nguyên nhân chính dẫn đến những cuộc chiến tranh
nói trên. Trong rất nhiều lĩnh vực hoạt động mở màn cho giai đoạn khởi đầu
rực rỡ của nhà vua trẻ nước Pháp, không có lĩnh vực nào có ý nghĩa quan
trọng và được hướng dẫn một cách thông thái như hoạt động của Colbert.
Ông này đặt ra mục tiêu trước hết là đưa lĩnh vực tài chính thoát khỏi tình
trạng rối loạn, sau đó thiết lập nền tảng cho nó trên cơ sở một nguồn tài sản
quốc gia vững chắc. Lúc đó nguồn tài sản này vẫn ở rất xa so với khả năng
của nước Pháp, cần được phát triển theo hướng thúc đẩy sản xuất, khuyến
khích thương mại hoạt động một cách lành mạnh, mở rộng lĩnh vực hàng
hải, tăng cường lực lượng hải quân và chiếm thêm thuộc địa. Một số thành
tố trên là nguồn gốc, số khác là thành phần của sức mạnh trên biển. Trên
