chung với mình làm vua nước Anh. Bề ngoài và nói chung thì đây có vẻ như
là một cuộc chiến tranh trên bộ, kéo dài từ khu vực Netherlands thuộc Tây
Ban Nha ngược theo sông Rhine đến vùng Savoy của Italy và Catalonia của
Tây Ban Nha. Những cuộc hải chiến trên eo biển Manche và chiến dịch ở
Ireland, xảy ra ở xa lục địa, có vẻ như chỉ là những tình tiết riêng lẻ, còn
những chiến dịch tàn phá thương mại thì hoàn toàn không được quan tâm
tới, hoặc chỉ được ghi nhận như là sự phàn nàn về những thiệt hại mà nó gây
ra mà thôi. Nhưng ngành thương mại và vận tải biển không chỉ bị thiệt hại
nặng nề mà còn chịu trách nhiệm chi trả phần lớn chi phí của quân đội các
nước giao tranh với Pháp, và nguồn tài sản chảy từ các cường quốc trên biển
vào kho bạc của các nước đồng minh của họ có thể đã được quyết định, và
chắc chắn là đã được đẩy nhanh, bởi sự dẫn dắt sai lầm của lực lượng hải
quân vượt trội mà Pháp có trong giai đoạn khởi đầu cuộc chiến. Lúc đó lực
lượng hải quân vượt trội hơn có thể tung một đòn quyết định vào lực lượng
yếu hơn, nhưng cơ hội đã bị bỏ qua và sức mạnh trên biển của các nước
đồng minh thực ra là mạnh hơn và có nền móng vững chắc hơn – đã có thời
gian củng cố.
Hoà ước kí ở Rywick vào năm 1697 là một hiệp ước cực kì bất lợi cho
Pháp. Nước này bị mất tất cả những gì đã giành được kể từ Hoà ước
Nimeguen, được kí 19 năm về trước, trừ Strasburg Louis XIV mất tất cả
những gì ông ta giành được bằng thủ đoạn và vũ lực trong những năm hoà
bình vừa qua. Đức và Tây Ban Nha được nhận lại những khu vực rộng lớn.
Việc Tây Ban Nha nhận lại Netherlands đã đem lại lợi ích trực tiếp cho cả
nước này cũng như Các tỉnh hợp nhất và thực ra là có lợi cho toàn bộ châu
Âu. Điều kiện của hoà ước đem lại cho hai cường quốc trên biển nhiều
quyền lợi về mặt thương mại, những quyền lợi này sẽ tiếp tục làm gia tăng
sức mạnh trên biển của họ, và hậu quả là thiệt hại cho lực lượng trên biển
của Pháp.
Nước Pháp đã tiến hành một cuộc chiến tranh trên bình diện cực kì
rộng lớn, đơn thương độc mã và sau này không chỉ một lần đơn thương độc
mã như thế, nhằm chống lại cả châu Âu đã là một kì công rồi. Nhưng có thể
