đều gia tăng mạnh mẽ; gia tăng đáng kể số thuế đánh vào hàng nhập khẩu và
sự phát triển của các ngành sản xuất cũng như xuất khẩu của chúng ta”, tóm
lại tạo ra lực đẩy cho giao thương trong tất cả các lĩnh vực.
Trong khi nước Anh ra khỏi cuộc chiến với những điều kiện thuận lợi
và chiếm được địa vị bá chủ trên biển, một địa vị mà nước này còn giữ được
trong một thời gian khá dài thì đối thủ cũ của nó, cả trong thương mại lẫn
trong chiến đấu, đã tụt hậu một cách vô vọng. Sau chiến tranh, Hà Lan
không nhận được bất kì thuộc địa hay chỗ đứng nào trên biển. Trong hiệp
định thương mại với Pháp, nước này cũng giữ được những điều kiện tương
tự Anh, nhưng lại không được nhượng những quyền cho phép nó đặt chân
vào các thuộc địa của Tây Ban Nha ở Mỹ như nước đồng minh của nó. Thực
ra, trước khi hoà bình được lập lại vài năm, trong khi liên minh còn ủng hộ
Carlos, một vị bộ trưởng của Anh đã kí với ông này một hiệp định – mà
không cho Hà Lan biết – trao cho Anh độc quyền buôn bán với các lãnh thổ
của Tây Ban Nha ở Mỹ; chỉ có người Tây Ban Nha được tham gia mà thôi,
nghĩa là cũng chẳng khác gì không chia sẻ thị trường này với ai. Hiệp định
này vô tình đã bị tiết lộ và đã tạo ra ấn tượng mạnh đối với người Hà Lan.
Nhưng lúc đó liên minh lại cần Anh đến mức nước này không sợ bị các
thành viên khác khai trừ. Lợi lộc mà Hà Lan nhận được trên đất liền chỉ là
chiếm đóng một số vị trí được củng cố – mà trong lịch sử được gọi là “các
thành phố chướng ngại vật – barrier towns” – chẳng mang lại lợi nhuận, dân
cư hay nguồn lực gì; chẳng có lợi gì trong việc tăng cường sức mạnh của
quốc gia mà các định chế quân sự sẽ phải dựa vào. Hà Lan đã rời bỏ – mà
cũng có thể là không tránh được – con đường đã đưa nước này đến sự giàu
có và địa vị trong hàng ngũ các quốc gia đứng đầu. Nhu cầu bức thiết về địa
vị trên đất liền của nước này đã làm cho nó không còn chú ý đến hải quân
nữa. Việc này – trong những ngày chiến tranh và khi tàu lùng hoạt động như
thế – đã dẫn tới những thiệt hại lớn trong ngành vận tải và thương mại: mặc
dù nước này vẫn ngẩng cao đầu trong suốt cuộc chiến tranh, nhưng việc
nước này không có đủ lực lượng quân sự là biểu hiện rõ ràng của sự yếu
kém. Vì vậy, mặc dù Các tỉnh hợp nhất đạt được mục tiêu quan trọng mà nó
đặt ra khi bắt đầu cuộc chiến, đó là không để Pháp chiếm vùng Netherlands
