thuộc Tây Ban Nha, nhưng thắng lợi không tương xứng với giá phải trả. Từ
đó trở đi, nước này không tham gia những cuộc chiến tranh và hoạt động
ngoại giao ở châu Âu trong một thời gian dài. Một phần có thể do họ thấy
mình được quá ít, nhưng chủ yếu là do yếu kém và bất lực. Sau những nỗ
lực quá mức trong thời chiến là phản ứng của dân chúng, nó cho thấy sự yếu
kém không thể tránh khỏi của một quốc gia không những đã hẹp về diện tích
lại còn ít dân. Hiệp ước hoà bình Utrecht đánh dấu sự suy thoái rõ rệt của
Các tỉnh hợp nhất, nhưng thực ra việc này đã bắt đầu từ trước. Hà Lan
không còn được coi là một trong những cường quốc ở châu Âu nữa, hải
quân của nước này cũng không còn là tác nhân quân sự của nền ngoại giao,
nền thương mại của nó cũng chịu chung số phận suy thoái cùng quốc gia.
Xin được nói một cách ngắn gọn về kết quả của cuộc chiến đối với Áo
và nói chung là đối với nước Đức. Pháp đã nhượng lại biên giới với những
vị trí phòng thủ mạnh trên sông Rhine cho các nước này. Áo, như đã nói bên
trên, chiếm được Bỉ, Sardinia, Naples, và những khu vực thuộc địa của Tây
Ban Nha ở miền Bắc Italy, nhưng tỏ ra bất mãn về những vấn đề khác. Áo
đặc biệt bực bội khi không chiếm được Sicily và sau đó không ngừng bàn
thảo cho đến khi chiếm được hòn đảo này mới thôi. Đối với Đức và toàn
châu Âu thì việc Áo chiếm được những đất nước xa lạ như thế không quan
trọng bằng việc nổi lên của Phổ, từ sau cuộc chiến tranh này. Đây sẽ được
coi là nhà nước Tin Lành và vương quốc quân sự đóng vai trò đối trọng với
Áo.
Đó là những kết quả chính của cuộc chiến tranh giành quyền thừa kế
ngai vàng Tây Ban Nha, “cuộc chiến tranh lớn nhất mà châu Âu từng chứng
kiến, kể từ thời Thập tự chinh”. Một cuộc chiến tranh mà về mặt quân sự,
mối quan tâm chủ yếu là hướng vào đất liền – một cuộc chiến tranh với hai
viên tướng vĩ đại nhất lịch sử là Marlborough và hoàng tử Eugene tham gia,
với những trận đánh mà ngay cả những người đọc lịch sử bình thường cũng
biết như: Blenheim, Ramillies, Malplaquet, Turin; trong khi nhiều người tài
giỏi bộc lộ năng lực của mình trên những chiến trường khác như ở Flanders,
Đức, Italy, Tây Ban Nha. Trong khi trên biển lại chỉ có một trận đánh lớn,
