ẢNH HƯỞNG CỦA SỨC MẠNH TRÊN BIỂN ĐỐI VỚI LỊCH SỬ 1660-1783 - Trang 282

Lan và khôi phục lại dòng họ Stuarts ở Anh. Alberoni đặt rất nhiều hi vọng
vào kế hoạch này, cuối cùng cũng bị dừng lại, vì nhà vua Thuỵ Điển tử trận,
chiến tranh tiếp tục. Sa hoàng nhận thấy rằng Thuỵ Điển đã kiệt quệ, ông
liền nghĩ đến việc chiếm toàn bộ nước này. Sự mất cân bằng quyền lực ở
biển Baltic có thể biển nó thành một cái hồ của Nga, là điều không thể chấp
nhận được cho cả Anh và Pháp; đặc biệt là Anh, sức mạnh trên biển của
nước này, cả trong thời chiến lẫn thời bình, phụ thuộc vào nguyên vật liệu
chủ yếu được sản xuất trong các nước ở khu vực đó. Cả hai nước phía tây
đều can thiệp bằng con đường ngoại giao, riêng Anh còn đưa cả một hạm
đội tới nữa. Đan Mạch, nước đang có chiến tranh với kẻ thù truyền kiếp của
họ là Thuỵ Điển, sẵn sàng nhượng bộ; nhưng Peter Đại đế, rất tức giận vì bị
áp lực, mãi cho đến khi viên đô đốc Anh nhận được lệnh hợp sức với hạm
đội Thuỵ Điển để làm lại ở Baltic những gì họ đã làm ở gần mũi Passaro ông
mới chịu nhượng bộ. Hoảng sợ, Sa hoàng liền cho rút quân. Đấy là năm
1719, mặc dù đã rút lui nhưng Peter Đại đế vẫn không chịu khuất phục. Năm
sau, sự can thiệp của Anh còn thu được kết quả lớn hơn nữa, mặc dù không
đúng lúc nên không thể bảo vệ được bờ biển Thuỵ Điển khỏi bị tàn phá
nghiêm trọng. Nhưng Sa hoàng đã nhận thức được mục tiêu không thể lay
chuyển của đối phương và biết rõ – thông qua quan sát và kinh nghiệm cá
nhân – khả năng lực lượng trên biển của Anh, nên cuối cùng ông đã đồng ý
kí hiệp ước hoà bình. Người Pháp cho rằng, có được kết quả tốt đẹp như thế
phần lớn là do ảnh hưởng của chính sách ngoại giao của họ, và còn nói rằng
Anh giúp Thuỵ Điển không nhiều; lại còn muốn nước này mất các tỉnh nằm
ở bờ biển phía đông, vì như vậy Nga sẽ tiếp giáp ngay với biển, có thể dễ
dàng mở cửa cho nền thương mại Anh tiếp xúc với các nguồn lực to lớn
trong nội địa của nước này. Rất có khả năng là như thế, và chắc chắn quyền
lợi của Anh, đặc biệt là thương mại và sức mạnh trên biển, đã được để ý tới.
Nhưng đặc điểm của Peter Đại đế cho phép khẳng định rằng đối với ông ta
luận cứ nặng cân nhất chính là tiềm lực quân sự của hạm đội Anh và khả
năng tiếp cận của nó với cửa ngõ của nước ông. Theo hiệp ước hoà bình kí ở
Nystadt vào ngày 30 tháng 8 năm 1721, Thuỵ Điển rút khỏi Livonia,
Esthonia và những tỉnh khác nằm bên bờ phía đông biển Baltic. Đấy là kết