người thứ nhất kết thúc ở Zama, còn nỗ lực của người thứ hai kết thúc ở
Waterloo”. Khi trích dẫn đoạn văn này, sử gia Edward Creasy còn nói thêm:
“Tuy nhiên, có một điểm tương đồng giữa hai cuộc chiến tranh đã không
được người ta chú ý đúng mức. Đó là sự giống nhau đáng kể giữa vị tướng
thành Rome, cuối cùng đã đánh thắng một người Carthage vĩ đại, và vị
tướng Anh, người đã lật đổ được Hoàng đế Pháp. Scipio và Wellington,
trong nhiều năm ròng cả hai đều chỉ huy những chiến trường cực kì quan
trọng, nhưng lại ở xa chiến trường chính, sự nghiệp quân sự chính yếu của
họ đều diễn ra trên cùng một đất nước. Đó là nước Tây Ban Nha. Ở đây
Scipio cũng như Wellington đã chiến đấu thành công và hạ hầu như tất cả
những viên tướng cấp dưới của quân thù. Trước khi đối đầu và chiến thắng
chủ soái của họ, cả Scipio lẫn Wellington đều khôi phục được niềm tin cho
đồng bào của mình sau khi họ đã bị rúng động bởi một loạt thất bại, họ đã
chấm dứt cuộc chiến tranh kéo dài, đầy nguy hiểm, bằng chiến thắng toàn
vẹn và áp đảo trước người cầm quân cũng như những người lính kì cựu của
kẻ thù.”
Nhưng hai vị này đã không nhắc tới một sự trùng hợp còn ấn tượng
hơn: Người chiến thắng nắm được sức mạnh của biển cả. Việc vị tướng
người Rome kiểm soát được mặt biển đã buộc Hannibal phải tiến hành một
cuộc hành quân kéo dài và cực kì nguy hiểm qua vùng Gaul, trong đó hơn
một nửa những chiến binh kì cựu của ông đã bỏ mạng: đồng thời còn tạo
điều kiện cho Scipio-anh đưa đoàn quân của ông từ Rhone tới Tây Ban Nha
nhằm ngăn chặn tuyến đường giao thông của Hannibal, để quay về đối đầu
với kẻ xâm lược ở Trebia. Trong suốt cuộc chiến tranh, các binh đoàn La Mã
từ Tây Ban Nha – căn cứ của Hannibal – đến Italy đều đi theo đường biển,
vừa không bị quấy rối vừa không mệt mỏi. Trong khi kết quả trận đánh
quyết định ở Metaurus, rốt cuộc là do người em không thể đưa đoàn quân
cứu viện tới bằng đường biển mà phải đi theo đường bộ qua Gaul. Vì vậy,
trong giờ phút quyết định, hai đội quân Carthage nằm cách nhau bằng cả
chiều dài nước Italy, và một đội quân đã bị trận tập kích bởi sự phối hợp của
các tướng lĩnh La Mã đập tan.
