ẢNH HƯỞNG CỦA SỨC MẠNH TRÊN BIỂN ĐỐI VỚI LỊCH SỬ 1660-1783 - Trang 322

chính quốc, Dupleix có thể tiếp tục những cố gắng kiên trì và tế nhị của ông
nhằm bảo vệ căn cứ trên đất liền, tức là căn cứ có thể che chở cho ông ta
khỏi những sự bất ngờ của cuộc chiến tranh trên biển. Đáng tiếc là trí tuệ và
sự kiên trì to lớn nhường ấy lại bị lãng phí trong một nỗ lực hoàn toàn vô
ích. Chỉ có sự trợ giúp của hải quân mới có thể kháng cự được một cuộc tấn
công từ phía biển, nhưng chính quốc không thể giúp được. Một trong những
điều kiện của thoả thuận hoà bình là Madras phải được trả về cho Anh để
đổi lấy Louisburg, chiến lợi phẩm của những thực dân Bắc Mỹ. Họ không
muốn trao trả vùng này cũng như Dupleix không muốn trả Madras vậy. Việc
trao đổi này minh chứng cho sự khoác lác của Napoleon rằng nếu
Pondicherry nằm ở trên bờ sông Vistula thì ông ta cũng chiếm được rồi. Và
mặc dù ưu thế trên biển của Anh làm cho Louisburg – nếu nằm trong tay họ
– trở thành vị trí quan trọng hơn là Madras hoặc bất cứ vị trí nào khác nằm
trong tay Pháp ở Ấn Độ. Trong cuộc trao đổi này, Anh được lợi hơn hẳn.
Thực dân Anh không phải là những người có thể dễ dàng hài lòng với cách
làm như thế, nhưng họ biết sức mạnh của hải quân Anh và biết rằng họ có
thể làm lại điều mà họ đã từng làm tại vị trí nằm không xa bờ biển của họ.
Họ hiểu được tình hình. Nhưng ở Madras thì không thể. Các ông hoàng bản
xứ chắc chắn đã rất lấy làm ngạc nhiên khi thấy Madras được trả lại cho
người Anh. Cá nhân Dupleix và ảnh hưởng của ông đối với họ đã bị tổn
thương nghiêm trọng đến mức nào khi họ chứng kiến cảnh ông – do áp lực
của những lực lượng mà họ không hiểu – buộc phải bỏ lại chiến lợi phẩm
ngay trong giờ phút chiến thắng! Họ hoàn toàn có lí, cái lực lượng bí ẩn mà
họ không nhìn thấy nhưng lại buộc họ phải công nhận kết quả của nó không
nằm trong bất cứ cá nhân nào – dù đó có là nhà vua hay chính khách – mà
nằm trong quyền kiểm soát mặt biển, chính phủ Pháp biết rằng chính nó đã
giết chết hi vọng giữ khu vực thuộc địa xa xôi đó khỏi cuộc tấn công của
hạm đội Anh. Nhưng Dupleix lại không biết, trong mấy năm sau ông còn
tiếp tục xây dựng – trên đống cát của những thủ đoạn và dối trá của phương
Đông – toà lâu đài mà ông vẫn hi vọng một cách hão huyền là sẽ đứng vững
trước những phong ba bão tố mà nó chắc chắn sẽ phải hứng chịu.