và hạm đội của ông ta sẽ rơi vào hoàn cảnh giống như những chiếc tàu chưa
từng luyện tập với nhau bao giờ
. Lịch sử đã cho chúng ta những bài học,
khi nào cần hỗn chiến, khi nào không.
Như vậy, thuyền galley có một điểm cực kì tương đồng với tàu chạy
bằng hơi nước, nhưng lại khác ở những điểm quan trọng khác mà ta không
thấy ngay được, vì vậy ít được chú ý tới. Ngược lại, thuyền buồm có điểm
khác hẳn với tàu chạy bằng hơi nước hiện đại; mặc dù có những điểm giống
nhau và dễ phát hiện, nhưng những điểm giống nhau lại không rõ ràng, nên
cũng không được chú ý đúng mức. Ấn tượng càng tăng bởi cảm giác về sự
yếu thế của thuyền buồm so với tàu chạy bằng hơi nước, vì nó phụ thuộc
vào gió, mà quên mất rằng thuyền buồm chiến đấu với nhau cho nên bài học
về chiến thuật của nó vẫn còn có giá trị. Thuyền galley không bao giờ bất
lực chỉ vì không có gió, vì vậy hiện được đánh giá cao hơn thuyền buồm;
mặc dù thuyền buồm đã chiếm được vị trí của thuyền galley và tiếp tục giữ
thế thượng phong cho đến khi xuất hiện tàu chạy bằng hơi nước. Khả năng
gây sát thương kẻ địch từ xa, khả năng hoạt động trong một thời gian dài mà
không làm cho thuỷ thủ kiệt sức, khả năng đưa phần lớn thuỷ thủ đoàn tham
gia chiến đấu chứ không phải chèo chuyền là những điểm chung giữa thuyền
buồm và tàu chạy bằng hơi nước. Và về mặt chiến thuật, chí ít cũng quan
trọng như khả năng di chuyển khi lặng gió và ngược chiều gió của thuyền
galley.
Khi nghiên cứu những điểm tương đồng đó, người ta không chỉ dễ dàng
bỏ qua những điểm khác biệt mà còn thổi phồng quá mức những điểm tương
đồng nữa, cho nên cần phải chỉ ra rằng, trong khi thuyền buồm được trang bị
súng với tầm bắn xa, khả năng xuyên thủng tương đối lớn và súng thần công
(carronade) với tầm bắn ngắn hơn nhưng có sức công phá lớn, thì tàu chạy
bằng hơi nước hiện đại được trang bị những khẩu đội súng máy tầm bắn xa
và ngư lôi, ngư lôi chỉ hiệu quả trong khoảng cách có giới hạn và gây sát
thương do sức công phá, còn súng thì vẫn như cũ, tức là nhằm xuyên thủng
mục tiêu. Tất cả những điều vừa nói hoàn toàn chỉ có tính chiến thuật, nhất
định có ảnh hưởng đến kế hoạch của người chỉ huy hạm đội và các thuyền
