được điểm yếu của đối phương, sự khác biệt căn bản giữa vị trí đầu gió và
cuối gió, dù có bị rất nhiều cản trở, cũng được người ta nhận thức một cách
rõ ràng. Người Anh thường chọn vị trí đầu gió vì chiến thuật của họ luôn
luôn là tấn công và tiêu diệt kẻ thù, trong khi người Pháp lại tìm cách ở cuối
gió, vì ở vị trí đó, họ dễ dàng làm cho kẻ thù kiệt sức trước khi họ tiến lại
gần. Kết quả là tránh được những cuộc đụng độ mang tính quyết định và cứu
được tàu của mình. Trừ những trường hợp ngoại lệ hiếm khi xảy ra, người
Pháp buộc hạm đội hành động theo những chiến lược quân sự khác người
Anh. Tiếc tiền chi phí cho hạm đội, người Pháp “tiết kiệm” bằng cách chấp
nhận vị trí phòng thủ và chỉ có những hành động đáp trả những cuộc tấn
công mà thôi. Đối với mục đích bảo toàn lực lượng, vị trí cuối chiều gió, nếu
được sử dụng một cách khéo léo và khi quân địch tỏ ra dũng cảm hơn so với
tính toán là vị trí tuyệt vời. Nhưng khi Rodney thể hiện ý đồ lợi dụng ưu
điểm của vị trí ở đầu gió để không chỉ tấn công mà còn tìm cách tập trung
lực lượng đầy đe doạ của mình vào một phần trong đội hình tàu địch thì De
Guichen, đối thủ thận trọng của ông ta, đã thay đổi chiến thuật. Trong trận
đánh đầu tiên của một loạt ba trận giao tranh, vị đô đốc người Pháp đã
chiếm vị trí đầu gió; nhưng khi nhận ra mục tiêu của Rodney thì ông lại
không tiến theo hướng gió – không phải để tấn công mà tránh giao tranh nếu
điều kiện của mình không được đáp ứng. Hiện nay, khả năng ra đòn trước
hay rút lui không còn phụ thuộc vào gió nữa mà do bên có tốc độ cao hơn
quyết định, mà tốc độ trong một đội tàu thì lại phụ thuộc không chỉ vào tốc
độ của từng con tàu mà còn phụ thuộc vào sự thống nhất trong hành động có
tính chiến thuật, có thể nói, những con tàu có tốc độ cao hơn là những con
tàu có ưu thế hệt như những thuyền buồm ở vị trí đầu gió.
Vì vậy, khác với nhiều người nghĩ, tìm những bài học hữu ích trong
lịch sử thuyền buồm cũng như thuyền galley không phải là việc làm vô ích,
cả hai đều có những điểm tương đồng và những khác biệt căn bản so với tàu
chiến hiện đại, cho nên không thể coi kinh nghiệm và phương thức hoạt
động của chúng như là mẫu mực về mặt chiến thuật để ta có thể sao chép.
Mẫu mực thì khác với nguyên lí và không có giá trị bằng nguyên lí. Mẫu
mực có thể sai ngay từ khởi thuỷ hoặc có thể không còn áp dụng được vì
