di bất dịch”, còn đáng phê phán hơn. Đúng hơn, cần phải nói rằng việc áp
dụng các nguyên lí sẽ thay đổi cùng với sự thay đổi của vũ khí. Không nghi
ngờ rằng việc áp dụng các nguyên lí trong chiến lược cũng sẽ thay đổi cùng
với thời gian, tuy ít hơn rất nhiều, và vì vậy, người ta dễ dàng nhận ra
nguyên lí căn bản trong mỗi trường hợp như thế. Đây là luận điểm quan
trọng đối với đề tài của chúng ta, xin được minh hoạ bằng một số sự kiện
lịch sử.
Trận chiến trên sông Nile năm 1798 không chỉ là chiến thắng áp đảo
của hạm đội Anh mà còn có ý nghĩa quyết định trong việc phá huỷ các
phương tiện giao thông giữa nước Pháp và quân đội của Napoleon ở Ai Cập
nữa. Ngay trong trận chiến, đô đốc Nelson của nước Anh đã cho ta thấy một
ví dụ nổi bật của chiến thuật bậc cao, nếu chiến thuật bậc cao nghĩa là “nghệ
thuật tạo ra một sự kết hợp tốt trước và trong suốt trận đánh”. Sự kết hợp
mang tính chiến thuật cụ thể này dựa trên những điều kiện mà nay đã không
còn, cụ thể là thuyền thả neo cuối chiều gió không thể tiến lên hỗ trợ thuyền
đứng nơi đầu gió trước khi những con thuyền này bị phá huỷ hoàn toàn;
nhưng nguyên lí của sự kết hợp này, cụ thể là chọn bộ phận khó hi vọng
được hỗ trợ nhất và tấn công với lực lượng vượt trội, là nguyên lí vẫn còn
nguyên giá trị. Đô đốc Jervis cũng sử dụng nguyên lí ấy trong trận đánh ở
Cape St. Vincent, trong trận này 15 tàu chiến của ông đã đánh thắng 27 tàu
địch, mặc dù tàu địch đang di chuyển chứ không phải thả neo. Đầu óc con
người có đặc điểm là sự thay đổi của tình huống lại tạo ấn tượng mạnh hơn
những nguyên lí tạo ra những tình huống như thế. Có thể dễ dàng nhận ra
nguyên lí được đô đốc Nelson áp dụng, đã mang đến cho ông chiến thắng có
ảnh hưởng chiến lược đối với toàn bộ cuộc chiến: chẳng những thế, hiện nay
nó vẫn còn hữu ích. Kết quả của chiến dịch Ai Cập phụ thuộc vào việc giữ
đường giao thông với Pháp, chiến thắng của quân Anh trên sông Nile đã
đánh tan hạm đội Pháp, phương tiện bảo đảm giao thông duy nhất lúc đó, và
đã dẫn đến thất bại cuối cùng của quân Pháp. Trong trường hợp này, ta có
thể thấy ngay rằng không những quân Anh đã ra đòn theo đúng nguyên lí là
cắt đứt phương tiện giao thông mà nguyên lí này vẫn có giá trị cho đến ngày
