đầu hải đoàn, viết, “thì chúng tôi đã không để cho 4 chiếc thuyền không còn
buồm chạy thoát”. “Năm ba mươi tuổi, D’Estaing mới được chuyển từ lục
quân sang hải quân, với quân hàm cũ là phó đô đốc. Khi chiến tranh nổ ra,
hải quân không tin vào khả năng đi biển của ông. không sai khi nói rằng
hành động của ông đã chứng minh cho ý kiến đó.”
cảm, D’Estaing luôn luôn là thần tượng của binh sĩ, thần tượng của thuỷ thủ,
nhưng đôi khi ông đã mất uy tín về mặt đạo đức trước các sĩ quan, dù rằng
ông đã được nhà vua ưu ái”
Ngoài việc thiếu kiến thức trong lĩnh vực hàng hải, các nhà sử học còn
nói tới một nguyên nhân nữa: trong trường hợp này, D’Estaing đã hành động
quá chậm chạp. Họ nói rằng ông coi Grenada mới là mục tiêu, còn hải đoàn
Anh chỉ là mối quan tâm thứ hai mà thôi. Ramatuelle, một nhà nghiên cứu
chiến thuật hải quân, đã từng phục vụ trong cuộc chiến tranh này và trước
tác dưới thời đế chế, đã trích dẫn trường hợp này cùng với sự kiện xảy ra ở
Yorktown và những nơi khác như là ví dụ điển hình của chính sách đúng đắn
về chiến tranh trên biển. Câu chữ của ông, có lẽ đã thể hiện được quan điểm
của những người đồng ngũ thời đó, cũng như chắc chắn thể hiện được chính
sách của các chính phủ Pháp, xứng đáng được quan tâm nhiều hơn chứ
không chỉ nhắc qua, vì nó chứa đựng những nguyên tắc đáng được thảo luận
một cách thực sự nghiêm túc:
“Hải quân Pháp bao giờ cũng ưa thích niềm vinh quang do chiếm đoạt hay giữ vững những
vùng đã chiếm, tuy có thể là vinh quang sáng chói hơn, nhưng trên thực tế lại không hiện thực
bằng việc bắt một vài con tàu, và bằng cách làm như thế họ tiến gần đến mục tiêu thực sự của
cuộc hải chiến. Trên thực tế, mất một vài con tàu có ý nghĩa gì đối với người Anh? Quan trọng
là tấn công ngay vào các thuộc địa của họ, tấn công trực tiếp vào nguồn gốc của sự thịnh vượng
về mặt thương mại và sức mạnh trên biển của họ. Cuộc chiến năm 1778 cung cấp cho ta ví dụ
chứng tỏ sự tận tuỵ của các đô đốc người Pháp đối với quyền lợi chân chính của đất nước. Giữ
được Grenada, chiếm được Yorktown – quân Anh ở đây đã đầu hàng, chiếm được đảo St.
Christopher – kết quả của những trận đánh lớn, trong đó quân địch được phép rút lui một cách
an toàn chứ không để cho họ có cơ hội giúp đỡ những vị trí đang bị tấn công.”
