khá lớn đối với mục tiêu chiến dịch của Rodney. Hai hạm đội này, nếu liên
kết lại, chắc chắn đã tiêu diệt được hạm đội của De Guichen với 17 chiến
thuyền và đoàn tàu vận tải rất có giá trị.
Trên thực tế, Gibraltar là gánh nặng đối với các chiến dịch của Anh,
nhưng tinh thần dân tộc gắn bó với nó thì lại đúng, chính sách của Anh sai
lầm ở chỗ họ cố gắng giữ quá nhiều điểm trên đất liền mà lại bỏ qua, không
nhanh chóng tập trung tấn công các hạm đội của liên quân, chìa khoá của
tình hình nằm ở đại dương, một thắng lợi to lớn ở đây có thể giải quyết được
tất cả những vấn đề tranh chấp. Nhưng không thể thắng lớn trong khi người
ta cố gắng dàn trải lực lượng ra khắp mọi nơi
.
Bắc Mỹ còn là gánh nặng hơn nữa, và không nghi ngờ rằng, tinh thần
dân tộc ở đây là một sai lầm. Tính tự phụ chứ không phải trí tuệ đã làm cho
cuộc chiến tranh trở nên dai dẳng như thế. Dù các cá nhân và các giai cấp
trong các nước liên minh có tình cảm như thế nào đi nữa thì chính phủ của
họ cũng chỉ coi cuộc bạo loạn ở Mỹ là một hình thức làm suy yếu lực lượng
quân sự của Anh mà thôi. Những chiến dịch ở đây, như ở trên đã cho thấy,
phụ thuộc vào khả năng kiểm soát mặt biển; và để giữ không cho một lực
lượng lớn tàu chiến Anh tham chiến với Pháp và Tây Ban Nha. Nếu có thể
hi vọng cuộc chiến tranh này sẽ thắng lợi và đưa Mỹ trở lại tình trạng như cũ
– tức là tiếp tục gắn bó với Anh, là căn cứ vững chắc cho lực lượng hải quân
của họ – thì nó xứng đáng với những hi sinh còn lớn hơn nữa. Nhưng đó là
hi vọng hão huyền. Nhưng mặc dù Anh – do lỗi của mình – đã đánh mất tình
cảm của dân chúng ở thuộc địa, những người đáng lẽ đã ủng hộ và bảo đảm
cho quyền lực của nước này ở những hải cảng và bờ biển, vẫn còn nằm
trong tay nước mẹ như ở Halifax, ở Bermuda và Tây Ấn, là những căn cứ
quân sự khá mạnh, nếu có kém thì chỉ kém hơn những hải cảng vững chắc,
lại được đất nước giàu tài nguyên và đông dân bao bọc. Nếu từ bỏ cuộc
chiến tranh ở Bắc Mỹ thì lực lượng của Anh sẽ mạnh hơn hẳn liên quân.
Còn trong tình hình lúc đó, các đơn vị hải quân lớn của họ lúc nào cũng có
thể gặp lực lương hùng hậu hơn bất ngờ xuất hiện trên biển, như đã từng xảy
ra trong những năm 1778 và 1781.
