hại nặng vào ngày 12 tháng 4”. Còn có những cải tiến mới về súng đại bác,
ít nhất là trên một số tàu chiến của Anh, những cải tiến này đã làm gia tăng
mức độ chính xác, tốc độ bắn và trường bắn, tăng cường đáng kể sức mạnh
của các khẩu đội. Đấy là việc lắp khoá nòng, nhờ đó ngoài ngắm mục tiêu
cũng đồng thời là người khai hoả. Và những cải tiến làm cho súng có thể
hướng vào đầu hoặc đuôi tàu – nghĩa là có trường bắn lớn hơn trước đây.
Trong những trận đánh đơn lẻ, nghĩa là không bị câu thúc trong việc di
chuyển, những cải tiến này tạo điều kiện cho chủ nhân đôi khi chiếm giữ
được vị trí, để từ đó nhắm bắn kẻ thù mà đối phương không thể đáp trả
được, đã có những ví dụ tuyệt vời về lợi thế chiến thuật như thế. Trong trận
chiến má cả hải đoàn cùng tham gia, như chúng ta đang xem xét ở đây, lợi
thế mà súng mang lại cho quân Anh là có thể bắn trước về phía đầu cũng
như bắn đuổi theo sau khi đối phương đi qua, như vậy là gia tăng gấp đôi
hoặc hơn nữa số lần bắn và làm giảm khoảng cách an toàn đối với tàu địch
khi họ đi qua hai tàu đối phương
. Những vấn đề đã cũ và những chi tiết cổ
lỗ sĩ này chứa đựng những bài học không bao giờ cũ. Chúng cũng chẳng
khác gì những cải tiến đưa tới súng bắn kim và ngư lôi hiện nay.
Và trên thực tế, toàn bộ trận đánh ngày 12 tháng 4 năm 1782 chứa
những bài học quân sự sâu sắc. Kiên trì theo đuổi, giành vị trí thuận lợi, tập
trung sức mạnh của mình, phân tán sức mạnh của kẻ thù, sử dụng hiệu quả
những cải tiến nhỏ nhưng quan trọng trong các phương tiện tác chiến – như
đã nói bên trên. Nếu ảnh hưởng của trận đánh ngày 9 tháng 4 đối với trận
đánh ngày 12 không thuyết phục được ai rằng không được để lỡ cơ hội tấn
công từng đơn vị của địch thì nói nữa cũng bằng thừa. Việc không tấn công
Jamaica, sau khi hải quân Pháp bị thua, chứng tỏ rằng, con đường đúng đắn
dẫn tới kết quả cuối cùng là đánh bại những lực lượng đe doạ chúng. Còn
phải xem xét một vấn đề nữa, tế nhị, nhưng cực kì quan trọng, nhằm rút ra
toàn bộ bài học từ những sự kiện vừa nói, đấy là việc khai thác chiến thắng
và hậu quả của nó đối với chiến tranh nói chung.
Thuyền buồm bị hỏng cột và buồm, nói cách khác, bị mất khả năng di
chuyển, tức là đặc trưng cơ bản nhất của sức mạnh hải quân – sau một thời
