thắng vừa giành được đang thịnh hành lúc đó, không ai nghĩ tới việc ông đã
bỏ qua cơ hội giành chiến thắng lớn hơn nữa. Tâm trạng này còn kéo dài khá
lâu. Mãi đến năm 1830, khi lần đầu tiên cuốn sách viết về cuộc đời của
Rodney được xuất bản, người ta còn khẳng định: “Hải quân Pháp bị chiến
thắng quyết định ngày 12 tháng 4 làm cho thiệt hại và suy yếu đến mức
không đủ sức thách thức quyền bá chủ trên biển của Anh nữa.” Thật là vô
nghĩa, năm 1782 còn thể tất được, nhưng sau khi đã suy nghĩ một thời gian
dài mà còn viết như thế thì thật không thể chấp nhận nổi. Anh có lợi thế hơn
vì Pháp bị khó khăn về mặt tài chính, chứ không phải yếu kém về hải quân.
Nếu những người ủng hộ hiệp ước hoà bình có thổi phồng quá mức ý kiến
cho rằng Anh đã không thể giữ được đảo Jamaica, thì đấy có thể là do đáng
ra Anh không thể giành lại bằng vũ lực những hòn đảo mà hiệp ước đã trả
lại cho họ.
Kỉ niệm về De Grasse sẽ mãi gắn với những công việc vĩ đại mà ông đã
làm cho nước Mỹ. Tên tuổi ông, chứ không phải tên tuổi của Rochambeau,
tượng trưng cho sự giúp đỡ cần thiết mà nước Pháp đã đành cho giai đoạn
đấu tranh của nhà nước cộng hoà non trẻ, tương tự như tên Lafayette nhắc
người ta nhớ tới sự đồng cảm về mặt tinh thần mà ông đã thể hiện rất đúng
lúc. Vì vậy, những sự kiện trong cuộc đời ông, tức là những sự kiện xảy ra
sau thất bại thảm hại, đánh dấu chấm hết sự nghiệp của ông, không thể
không được các độc giả Mỹ quan tâm.
Sau khi giao nộp chiếc Ville de Paris, De Grasse đi cùng với hạm đội
Anh và chiến lợi phẩm của họ vào đảo Jamaica, Rodney cũng tới đó để sửa
chữa tàu bè của mình, và như vậy De Grasse trở thành tù binh ở ngay nơi mà
ông có ý định chinh phục. Ngày 19 tháng 5, tù binh De Grasse lên đường đi
Anh. Các sĩ quan hải quân cũng như dân chúng Anh đối xử với ông một
cách trọng thị và đầy ưu ái, đấy cũng là thái độ đương nhiên của người chiến
thắng đối với kẻ chiến bại, lòng dũng cảm của ông ít nhất cũng xứng đáng
được như thế. Có người nói rằng, thỉnh thoảng ông cũng sẵn sàng ra ban
công căn phòng của ông để đáp lại những lời hò hét, chào mừng một người
Pháp dũng cảm của đám thị dân. Việc ông đánh giá sai địa vị của mình như
