còn nói với tôi rằng Graves cũng chẳng khá hơn”. Lord Howe, một người rất
có uy tín trong lĩnh vực này, cũng chống lại cách làm như thế.
Ngoài việc gây thiệt hại về người và của, cần phải công nhận rằng
không thể tin tưởng một cách chắc chắn rằng việc bao vây có thể ngăn chặn
được khả năng xuất bến của hạm đội địch. Villeneuve đã ra khỏi được
Toulon, còn Missiessy thì ra khỏi được Rochefort. “Tôi ở đây để quan sát
hạm đội Pháp ở Rochefort”, Collingwood viết, “nhưng tôi cảm thấy không
thể ngăn chặn được họ xuất bến, nhưng nếu họ vượt qua được tôi thì tôi sẽ
rất đau khổ… Điều duy nhất có thể ngăn chặn được họ là họ sợ gặp chúng
ta, vì không biết chúng ta ở đâu”
.
Tuy nhiên, người Anh đã tạo ra tình trạng căng thẳng kéo dài. Hạm đội
Anh đã bao vây bờ biển nước Pháp và Tây Ban Nha, thiệt hại được bổ sung
đầy đủ, thuyền bè được sửa chữa, khi một sĩ quan nào đó bị chết hoặc bị ốm
phải rời khỏi vị trí thì có người khác thay thế ngay lập tức. Việc phong toả
nghiêm ngặt cảng đã làm cho những chiến dịch phối hợp của Hoàng đế (ý
nói Hoàng đế Napoleon – ND) đổ vỡ; mặc dù có nhiều khó khăn xảy ra cùng
lúc, tinh thần cảnh giác của Nelson đã theo hạm đội Toulon từ khi họ xuất
phát, đến lúc qua Đại Tây Dương và trở về bờ biển châu Âu. Chuyện đó xảy
ra trước khi hai bên xung đột với nhau, trước khi chiến lược rút lui để
nhường chỗ cho chiến thuật hoàn thành công việc của mình ở Trafalgar;
từng bước, những thuỷ thủ thô lậu nhưng có tính thần kỉ luật, những con tàu
cũ kĩ và tả tơi nhưng dễ điều khiển, đã cản trở mọi bước tiến của kẻ thù còn
chiếu kình nghiệm. Đưa lực lượng mạnh đến trước các hải cảng của kẻ thù,
dùng đội tàu nhỏ hơn làm những mắt xích nối những lực lượng đó với nhau,
có thể ở một số chỗ quân Anh không thể cản trở được kẻ thù ra khơi, nhưng
họ đã ngăn chặn một cách có hiệu quả tất cả những vụ phối hợp tác chiến
của những hải đoàn lớn của đối phương.
Chiến thuyền năm 1805 về cơ bản giống hệt chiến thuyền năm 1780.
Chắc chắn được cải tiến, nhưng chỉ là tiểu tiết chứ không phải kiểu cách.
Không chỉ thế, 20 năm trước đó hạm đội dưới quyền chỉ huy của Hawke và
những cộng sự của ông đã dám dừng lại suốt mùa đông ở vịnh Biscay.
