ẢNH HƯỞNG CỦA SỨC MẠNH TRÊN BIỂN ĐỐI VỚI LỊCH SỬ 1660-1783 - Trang 69

không thể thiếu giữa người sản xuất và thuộc địa. Nhờ thế, sức mạnh trên
biển của họ mới phát triển như ta thấy. Nhưng nếu Anh cảm thấy hứng thú
với biển thì Hà Lan lại bị buộc phải vươn ra biển. Không có biển, nước Anh
sẽ yếu kém, nhưng Hà Lan thì sẽ diệt vong. Một người rất nhạy bén với tin
tức thời đó cho rằng, khi Hà Lan đạt đến đỉnh cao và là một trong những tác
nhân của nền chính trị châu Âu thì đất đai của nó không thể nuôi sống quá
một phần tám số dân trong nước, sản xuất công nghiệp lúc đó rất phát đạt và
có vai trò quan trọng, nhưng vẫn chậm hơn so với lợi nhuận do ngành vận
tải biển mang lại. Đất đai cằn cỗi và đặc điểm của vùng bờ biển buộc người
Hà Lan phải làm trước hết là nghề đánh cá. Sau đó, việc phát hiện ra quy
trình ướp muối cá đã cung cấp cho họ sản phẩm xuất khẩu cũng như tiêu thụ
nội địa. Đó chính là yếu tố quan trọng nhất đối với sự giàu có của họ. Họ trở
thành những nhà buôn đúng vào lúc nước Italy do áp lực của Thổ Nhĩ Kì và
việc phát hiện ra đường đi qua quanh mũi Hảo Vọng, bắt đầu suy tàn. Họ trở
thành những người kế tục nền thương mại Italy trong việc giao thương với
Tây Á. Tiếp theo, do điều kiện địa lí thuận lợi, nằm giữa biển Baltic, Pháp
và Địa Trung Hải, và cửa những con sông của Đức, họ đã nhanh chóng kiểm
soát hầu như toàn bộ công việc vận chuyển của toàn châu Âu. Lúa mì và nhu
yếu phẩm cho tàu biển từ vùng Baltic, việc buôn bán của Tây Ban Nha với
các thuộc địa ở Tân Thế Giới, rượu vang của Pháp và việc buôn bán gần bờ
biển của Pháp, hơn hai trăm năm trước, tất cả đều được chở bằng tàu của Hà
Lan. Thậm chí phần lớn hàng hoá của Anh cũng được chở bằng tàu Hà Lan.
Dĩ nhiên không nên nghĩ rằng, tất cả sự thịnh vượng đó đều do điều kiện tự
nhiên nghèo nàn sinh ra. Sự thật là, hoàn cảnh khắc nghiệt đã buộc người
dân Hà Lan phải vươn ra biển, đồng thời do làm chủ được nghề vận tải biển
và đội tàu to lớn, họ đã lợi dụng được sự phát triển ngẫu nhiên trong lĩnh
vực thương mại và tinh thần thám hiểm, xuất hiện sau khi người ta phát hiện
ra châu Mỹ và đường vòng qua mủi Hảo Vọng, có cả các nguyên nhân khác
nữa, nhưng toàn bộ sự thịnh vượng của họ là nhờ vào sức mạnh trên biển và
sự nghèo đói của dân chúng. Thức ăn, quần áo của họ, vật tư cho ngành
công nghiệp, ngay cả gỗ để đóng thuyền (số thuyền họ đóng gần bằng số
thuyền của châu Âu còn lại) cũng là hàng nhập khẩu, và khi cuộc chiến tàn