Người đặt nền móng cho lí thuyết
về sức mạnh trên biển
Hơn 100 năm đã trôi qua, kể từ lần xuất bản đầu tiên tác phẩm quan
trọng nhất của Mahan, nhưng cho đến nay, nhiều luận điểm được trình bày
trong cuốn sách này vẫn còn nguyên giá trị. Trong Lời nói đầu, lí thuyết gia
này cho rằng, mặc dù có những thay đổi về phương tiện chiến tranh trên
biển, nhưng chiến lược của hạm đội tàu chạy bằng hơi nước cũng chẳng
khác gì chiến lược của thuyền chèo (galley) và thuyền buồm; những nguyên
tắc của nghệ thuật hải chiến trong mọi thời đại là như nhau, và được hình
thành trên cơ sở kinh nghiệm của những cuộc chiến tranh trên biển.
Mahan đã sai lầm khi cho rằng, các nguyên tắc và quy luật của nghệ
thuật hải chiến là vĩnh cửu. Ông viết: “Thỉnh thoảng, thượng tầng kiến trúc
của chiến thuật lại phải thay đổi hoặc bị vứt bỏ, nhưng nền tảng cũ của chiến
lược thì vẫn giữ nguyên, như thể được xây trên nền đá”. Ông cho rằng, chỉ
có chiến thuật là thay đổi, còn chiến lược và những nguyên tắc của nó thì sẽ
không thay đổi theo thời gian. Chỉ có thể đồng ý với ông ở điểm là: khi vẫn
còn lực lượng vũ trang, một số nguyên tắc của nghệ thuật quân sự về thực
chất vẫn giữ nguyên. Nhưng do sự tiến bộ về khoa học kĩ thuật, chúng sẽ
thay đổi và có những đặc điểm hoàn toàn mới. Ví dụ, những nguyên tắc như
sự bất ngờ, áp đảo về lực lượng trên hướng chính của chiến trường, tập trung
sức mạnh và phương tiện, tinh thần chiến đấu cao của các lực lượng hoạt
động trên hướng chính của chiến trường, v.v. là những nguyên tắc bao giờ
cũng có tính thời sự. Chúng được coi là những nguyên tắc quan trọng như
