thực phẩm cho nước này, và như vậy người Tây Ban Nha đã góp phần củng
cố sức mạnh của kẻ thù, nhưng họ lại nhận được những đồng tiền được đánh
giá cao trên thị trường ngoại hối ở Amsterdam. Ở Mỹ, người Tây Ban Nha
phải tìm cách tự bảo vệ sau những bức tường đá mà không nhận được sự hỗ
trợ nào từ chính quốc. Trong khi ở Địa Trung Hải, do sự thờ ơ của người Hà
Lan nên họ đã chạy thoát mà không hề hấn gì, lúc đó Pháp và Anh chưa bắt
đầu đấu tranh đòi quyền bá chủ vùng này. Trong lịch sử Hà Lan, các khu
vực như Naples, Sicily, Minorca, Havana, Manila và Jamaica đã bị cướp
khỏi tay Tây Ban Nha – đế chế không có đội tàu vận tải biển – vào những
thời kì khác nhau. Tóm lại, sự bất lực trên biển của Tây Ban Nha có thể là
dấu hiệu đầu tiên cho sự sụp đổ một cách toàn diện của nước này, nó cũng là
tác nhân nổi bật trong việc đẩy nước này xuống vực thẳm mà nó chưa thể
vực dậy.
Nếu không kể Alaska thì Mỹ không có thuộc địa nào. Đường biên giới
trên biển ít có những điểm bất lợi đặc biệt vì nó nhô ra ngoài, có thể dễ dàng
đi tới tất cả những khu vực biên giới quan trọng – muốn rẻ thì đi đường
thuỷ, muốn nhanh thì đi đường sắt. Đường biên giới yếu nhất là bờ Thái
Bình Dương thì ở xa những kẻ thù tiềm ẩn nguy hiểm nhất. Nguồn lực nội
địa có thể nói là vô cùng vô tận, đó là so với nhu cầu hiện tại; một sĩ quan
người Pháp đã nói với tác giả; chúng ta có thể sống mãi trong “cái góc nhỏ
của mình”. Nhưng nếu con đường giao thương mới qua eo đất (Panama –
ND) tấn công vào góc nhỏ này thì đến lượt mình, nước Mỹ sẽ cảm thấy hậu
quả của việc đã bỏ qua phần thừa hưởng của mình trong việc sử dụng biển,
quyền mà tất cả các dân tộc đều được hưởng.
III. Quy mô lãnh thổ. Điều kiện cuối cùng ảnh hưởng tới sự phát triển
sức mạnh trên biển của quốc gia – liên quan đến đất nước chứ không phải
dân chúng sinh sống tại đó – là quy mô lãnh thổ. Điều này có thể được nói
một cách ngắn gọn.
Nói về sự phát triển của sức mạnh trên biển thì điều quan trọng không
phải là diện tích tính bằng dặm vuông mà là chiều dài của bờ biển và đặc
điểm các hải cảng của nó, cần phải nói rằng, nếu điều kiện địa lí và vật lí
