vài tuần, trong khi đối thủ chuẩn bị cả năm nhưng thương vong của hai bên
gần như bằng nhau.
Có thể có người nói rằng, lực lượng dự bị như thế hiện đã gần như mất
vai trò mà trước đây nó từng giữ, vì sản xuất tàu và vũ khí hiện đại là công
việc phải làm trong một thời gian dài và còn vì các nhà nước hiện đại đặt ra
mục tiêu là phát triển tất cả các lực lượng vũ trang, để – trong trường hợp
xảy ra chiến tranh – có thể nhanh chóng giáng một đòn đủ sức làm tê liệt đối
phương trước khi đối phương kịp tổ chức lực lượng chống trả tương xứng.
Nói một cách hình tượng, sẽ không có thời gian để động viên toàn
thể dân tộc tham gia kháng chiến. Đòn tấn công sẽ giáng xuống hạm
đội có tổ chức, và nếu thành công, sự ổn định của toàn bộ cơ cấu sẽ chẳng
còn ý nghĩa gì. Ở mức độ nào đó, điều này đúng. Nhưng điều này lúc nào
cũng đúng, dù rằng trước đây không đến mức như hiện nay. Giả sử trong
cuộc xung đột giữa hai hạm đội đại diện cho hầu như toàn bộ sức mạnh của
hai nước, nếu một bên bị đánh tan, còn bên kia vẫn giữ được khả năng hành
động thì, khác với trước kia, hiện nay sẽ khó hi vọng là bên bị đánh bại có
thể khôi phục được lực lượng hải quân của mình ngay trong thời gian chiến
tranh; và kết quả sẽ thảm khốc, tương ứng với sự phụ thuộc của đất nước
vào sức mạnh trên biển của nó. Nếu Anh thua ở Trafalgar thì đó chắc chắn
đã là đòn chí tử đối với nó hơn là đối với Pháp, là nước thực sự thất bại
trong trận này. Đó là nói nếu hạm đội Anh – cũng giống như hạm đội Đồng
Minh – đại diện cho toàn bộ sức mạnh của quốc gia. Trong trường hợp đó,
Trafalgar đối với Anh cũng sẽ giống như Austerlita đối với Áo và Jena đối
với Phổ. Việc tiêu diệt hoặc làm rối loạn lực lượng vũ trang sẽ dẫn nước
Anh đến tình trạng suy kiệt và như người ta nói, sẽ là miếng mồi ngon đối
với Napoleon.
Nhưng liệu việc xem xét những thảm hoạ hiếm có như thế trong quá
khứ có làm giảm vai trò của lực lượng dự bị, tức là lực lượng dựa trên số
người đủ sức tham gia một số hoạt động quân sự, được nói tới ở đây? Những
đòn đánh được nhắc tới ở trên là do những thiên tài xuất chúng, những
người đứng đầu những đội quân được huấn luyện đặc biệt kĩ lưỡng, có tinh
