hơn. Ngành vận tải biển của họ phát triển cùng sự phát triển thương mại, và
những dân tộc kém kĩ năng hơn – ngay cả nước Pháp, dù trước đây đã là
một cường quốc – bắt đầu cảm thấy cần sản phẩm và tàu biển của họ. Như
vậy, họ đã tiến đến địa vị siêu cường trên biển bằng nhiều con đường khác
nhau. Trên thực tế, xu hướng và sự phát triển tự nhiên này đôi khi đã bị biến
dạng và bị các chính phủ khác cản trở một cách nghiêm trọng. Đấy là những
chính phủ ghen tị với sự thịnh vượng của người Anh, dân nước họ chỉ có thể
đạt được sự thịnh vượng như thế nếu có sự giúp đỡ của chính phủ – ta sẽ
xem xét sự giúp đỡ này trong phần ảnh hưởng của chính phủ đối với sự phát
triển sức mạnh trên biển.
Xu hướng thích hoạt động kinh doanh, kéo theo nhu cầu sản xuất
những sản phẩm để có thể trao đổi, là đặc điểm dân tộc quan trọng nhất đối
với sự phát triển của lực lượng trên biển, có đặc điểm đó, và nếu có đường
ven biển thuận lợi nữa, chỉ khó xảy ra khả năng những mối hiểm nguy hay
bất kì cản trở nào khác có thể ngăn chặn được việc tìm kiếm của cải bằng
con đường giao thương trên biển, có thể tìm kiếm của cải bằng những con
đường khác, nhưng đó không chắc đã là những con đường dẫn tới sức mạnh
trên biển, Ví dụ như nước Pháp. Pháp là đất nước tuyệt vời, dân chúng cần
cù, vị trí rất thuận lợi. Hải quân Pháp từng có những giai đoạn huy hoàng, và
ngay cả khi lâm vào tình trạng tồi tệ nhất, nó cũng chưa từng làm mất danh
dự quân đội, một trong những tình cảm thiêng liêng của dân tộc. Tuy nhiên,
như một quốc gia ở gần biển, dựa một cách chắc chắn trên cơ sở rộng lớn
của ngành thương mại biển, nhưng nếu so với các quốc gia có lịch sử đi biển
khác thì Pháp cũng chỉ là nước có vị trí kha khá, không hơn. Nguyên nhân
chính – vì ở đây ta đang bàn đến đặc điểm dân tộc – là cách thức họ tìm
kiếm của cải. Trong khi người Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha tìm kiếm bằng
cách đào vàng thì tính cách của người Pháp hướng họ tới sự tằn tiện, tiết
kiệm, dành dụm. Người ta nói rằng, giữ của còn khó hơn làm ra của. Có thể
như thế. Nhưng tính thích phiêu lưu, thúc đẩy người ta đặt cược cái hiện có
nhằm thu được nhiều hơn, có nhiều điểm chung với óc sáng tạo, đã chinh
phục được những vùng đất cho ngành ngoại thương. Xu hướng tiết kiệm,
đầu tư một cách thận trọng và với mức độ nhỏ, có thể dẫn đến sử dụng tài
