sự nhút nhát của tư bản – như những người mà tài sản và công việc làm ăn
bị chiến tranh đe doạ. Ở Anh, giai cấp này không có thái độ bàng quan trước
bất kì sự kiện nào liên quan tới nền thương mại của họ, cả thuận lợi lẫn rủi
ro. Cả hai viện quốc hội đều tranh nhau theo dõi một cách chăm chú sự phát
triển và bảo hộ nền thương mại. Các nhà viết sử hải quân cho rằng, sự quan
tâm của quốc hội đã nâng cao hiệu quả quản lí hải quân của chính quyền
hành pháp. Giới điền chủ còn bị tiêm nhiễm và vẫn giữ được tinh thần gọi là
“thanh danh của người lính”, một thành tố vô cùng quan trọng trong những
giai đoạn khi mà các định chế quân sự vẫn chưa thay thế được cái gọi là tinh
thần đồng đội (esprit-de-corps). Nhưng dù vốn có sẵn định kiến và lòng tự
ái giai cấp, trong lực lượng hải quân cũng như những nơi khác người ta đều
cảm thấy như thế, tinh thần thực dụng của giai cấp này đã mở rộng đường
công danh cho những người xuất thân từ những gia đình hèn kém, và thời
đại nào người ta cũng có thể thấy các vị đố đốc sinh ra từ những tầng lớp
thấp kém nhất. Trong tính cách này, tầng lớp trên của Anh rõ ràng khác hẳn
với Pháp. Đến mãi năm 1789, tức là khi cách mạng nổ ra, trong cuốn biên
niên sử của hải quân Pháp vẫn còn tên quan chức chịu trách nhiệm kiểm tra
nguồn gốc quý tộc của những người muốn vào học ở trường hải quân.
Từ năm 1815, và đặc biệt là hiện nay, càng ngày chính phủ Anh càng
được chuyển giao nhiều hơn nữa vào tay nhân dân, theo nghĩa rộng nhất của
khái niệm này. Tương lai sẽ cho thấy liệu việc này có ảnh hưởng xấu đến
sức mạnh trên biển hay không, cơ sở rộng rãi của nó vẫn còn nằm trong nền
thương mại cực kì phát triển, trong các ngành công nghiệp cơ khí bao trùm
tất cả các lĩnh vực và hệ thống thuộc địa rộng khắp trên thế giới. Liệu chính
phủ dân chủ có nhìn xa trông rộng, có nhạy cảm đối với vị thế và uy tín của
quốc gia, có sẵn sàng đứng ra bảo đảm cho sự phát triển của lực lượng trên
biển bằng cách chi đủ tiền trong thời bình – tất cả để chuẩn bị cho chiến
tranh, vẫn còn là câu hỏi chưa có lời đáp. Chính phủ bình dân thường không
ủng hộ các khoản chi tiêu cho lĩnh vực quân sự, dù là cần thiết, và có những
dấu hiệu cho thấy nước Anh đang tụt hậu.
