tính tất yếu của tự do đối với tác động ân phúc đi cùng với tính chất đầy nghi vấn
ở trong con người vốn bị tùy thuộc theo quyền lực của tội lỗi hay “xác thịt”, cho
nên cuộc đấu tranh ở trong con người giữa tác động của ân phúc và tác động của
tội lỗi trở thành không tránh khỏi. Thực ra St. Augustine cũng đã rút ra từ đó kết
luận nghiêm khắc đầy bi quan, - tình trạng bất lực của con người bị tội lỗi cầm tù,
với câu nói nổi tiếng không thể không tội lỗi, - như mọi công thức trừu tượng đơn
nghĩa [kết luận này] không đúng do tính một chiều của nó, kết luận của Luther lại
càng không đúng cũng do tính một chiều của nó, [khi cho rằng] cứu độ bao hàm
chỉ ở việc biện minh cho kẻ tội lỗi thông qua sức mạnh cứu chuộc ở chiến công
của Đức Kitô (justificatio forensis), chứ không phải ở việc chữa lành thực sự ở
nội tâm của nó, ở sự bừng tỉnh, giải thoát khỏi quyền lực của tội lỗi. Với lối diễn
giải như thế thì “xác thịt” hóa ra có sức mạnh toàn năng trên thực tế, còn “tinh
thần” thì hoàn toàn “yếu ớt”. Dù cho động cơ tôn giáo của ý thức ăn năn về tính
yếu đuối của con người có giá trị tự thân đến đâu đi nữa, thì diễn giải suy ra từ
đó, kết luận của nó chính là “tinh thần” tựa hồ như đầu hàng ngay từ trước -
ngoại trừ sola tides “niềm tin thuần khiết”, tựa hồ như chỉ còn có mỗi thú nhận
bất lực ở sự thật của tinh thần; ở trong lĩnh vực tính lưỡng diện hiện thực và cuộc
đấu tranh giữa “tinh thần” và “xác thịt” ở đây thực chất là cuộc thoái lui trước
quyền lực toàn năng của “xác thịt”. Điều này mâu thuẫn không những với hàng
loạt những lời dạy bảo và hứa hẹn không còn phải tranh cãi của Sách Thiêng, mà
còn mâu thuẫn cả với trải nghiệm của cuộc sống Kitô giáo, ở trong những gương
mẫu tốt đẹp nhất của nó, chứng tỏ không thể nào bác bỏ được về sức mạnh hiện
thực của ân phúc, về khả năng hiện thực của soi sáng nội tâm, của việc chữa lành,
của tình trạng bừng tỉnh ở con người, của thắng lọi hiện thực của “tinh thần”
trước “xác thịt” ở trong nó.
Thế nhưng, trong khi thừa nhận là không xác đáng và gạt bỏ chủ nghĩa bi
quan mang tính nguyên tắc như thế, cái “chủ nghĩa thất bại” như thế, chúng ta dù
sao cũng phải bác bỏ tính một chiều ngược lại trong tương quan với nó - chủ
nghĩa lạc quan mang tính nguyên tắc. Trong chương tám cũng ở bức thư nói trên
gửi những người La Mã, tông đồ Paul giải thích rằng niềm vinh quang của chúng
ta như nhứng đứa con của Thượng Đế chỉ có ở trong tương lai mới phải bộc lộ ra
trong chúng ta. Ngay bây giờ chúng ta tựa hồ như đang có “mầm mống của Tinh
thần”, nhưng chúng ta đang “rên rỉ” chờ sự việc “được nhận làm con, được cứu
chuộc thể xác của chúng ta”. Cuộc sống hiện thực hiện tại của chúng ta như thể là
chúng ta chỉ được cứu độ “tíong hi vọng”; nó bao hàm sự việc “Tình thần bồi bổ
sức mạnh cho những thể tạng yếu ớt của chúng ta”. Những suy nghĩ đó của vị
