là ánh sáng hoàn hảo và có sức mạnh toàn năng. “Ở trong Người là nguồn gốc
của đời sống, ở trong ánh sáng của Người chúng con nhận biết ánh sáng” (Thánh
ca. 36, 10). Và Thượng Đế, như ánh sáng, có sức mạnh toàn năng đến nỗi ở nơi
Người “cả bóng tối cũng không còn tối nữa, và đêm tối rạng sáng như ban ngày
và bóng tối - như ánh sáng” (Thánh ca. 139,12). Thượng Đế “ruồng bỏ những
vực tối và đưa bóng tối đến ánh sáng” (Iov. 1,22). Và nhà tiên tri Isaiah dạy bảo
con người rằng, nếu anh ta sẽ tạo nên sự thật mà Thượng Đế di huấn, thì “ngay cả
bóng tối của anh cũng sẽ giống như ánh sáng giữa ban ngày” (Isaiah. 58,10).
Như vậy ngay ở những điều tinh thức ấy của Cựu ước và lại càng hơn thế nữa ở
trong tin mừng của Tân Ước, “ánh sáng” chính là khởi nguyên cứu độ cao cả, có
sức mạnh toàn năng, nhất định thắng, tựa hồ như trùng khớp với bản chất của
chính Thượng Đế. Và tất nhiên ý tưởng ấy chứa đựng một điều gì đó lớn lao hơn
rất nhiều so với khái niệm vật lí học hiện đại nhắc tới ở trên, mà theo đó thì ánh
sáng “chiến thắng” hay là “xua tan” “bóng tối” một cách tự động - đơn giản vì
không có khởi nguyên đặc biệt của bóng tối, bóng tối chỉ đơn giản là không có
ánh sáng. Không phải vậy, vấn đề ở đây nói về bóng tối như một sức mạnh hiện
thực đối nghịch lại và thù địch với ánh sáng, bị khắc chế thực sự và bị đánh bại
bởi sức mạnh toàn năng của ánh sáng thần thánh.
Chỉ tới lúc này chúng ta mới có thể hiểu được lời nói của người viết Phúc
Âm “ánh sáng rạng chiếu trong bóng tối” trong toàn bộ tính nghịch lí của những
lời nói ấy. Trong những lời lẽ này tình trạng bất bình thường, phản tự nhiên của
hiện hữu trần gian được mô tả. Ánh sáng có sức mạnh toàn năng và nhất định
chiến thắng theo thực chất siêu hình học của nó - ánh sáng hoàn hảo vốn là bộc lộ
của chính Thượng Đế nên vì vậy “soi sáng7” được cho con người bất kì, - nhưng
trong biểu hiện thường nghiệm ở chốn trần gian lại ở trong tình trạng đối địch bất
phân thắng bại với bóng tối: nếu như bóng tối - thật hoàn toàn tự nhiên - khống
thể khắc phục được ánh sáng thánh thần siêu trần gian, thì mặt khác, chính ánh
sáng ấy - thật phản tự nhiên - lại không đủ sức xua tan bóng tối; bóng tối không
thu nhận nó, mà tựa hồ như chối từ nó, tỏ ra ngoan cố khi đối diện với nó. Đây
chính là nghịch lí cực kì vĩ đại, một thứ gì đó thực ra không thể thấu hiểu hay
“giải thích” nổi, nhưng lại cần phải xác nhận chính ở trong tính chất không thấu
hiểu được và trong tính chất phản tự nhiên của nó. “Ánh sáng chân chính”, hoàn
hảo, - ánh sáng có sức mạnh toàn năng đến nỗi chính ngay “cõi trần gian xảy ra
thông qua Nó” - ánh sáng ấy “đã có ở cõi trần gian”, “và cõi trần gian không
nhận ra Nó” (Phúc Âm. Yoan. 1.11).
