tự nhiên đó không phải là biện minh, mà là vạch trần nó thì mới là khả dĩ và
được cho phép. Nói cách khác: ở đây không phải giải thích logic - hay nếu muốn
- giải thích vũ trụ học về tính ngoan cố của bóng tối là khả dĩ, mà chỉ có thâm
nhập tinh thần vào bí ẩn tôn giáo của nó, chính là phát hiện ra bản chất chống
Thượng Đế và không chính đáng của nó. Người viết Phúc Âm đưa ra khám phá
bí ẩn mang tính vạch trần về tính ngoan cố của cái ác trong những lời nói: “Ở đây
chính là phiên xét xử, về việc ánh sáng đã đi đến trần gian, thế nhưng người ta cứ
ưa thích bóng tối nhiều hơn ánh sáng, bởi vì những việc làm của họ là ác độc. Vì
rằng bất cứ kẻ nào làm ác thì đều căm ghét ánh sáng và không đi đến chỗ ánh
sáng, để cho những việc làm của họ khỏi bị vạch trần, vì rằng bọn họ là bọn ác”
(Phúc Âm, Yoan. 3,18-19).
Không được quên rằng hình tượng “bóng tối” đồng thời tượng trưng cho cả
cái ác và cho cả tình trạng “không nhìn thấy được”, “tình trạng ẩn kín”, “tình
trạng bị chôn giấu”, trong khi đó thì hình tượng “ánh sáng” tượng trưng ngay lập
tức cho cái thiện và cả cho sáng tỏ, tự bộc lộ ra, chân thực - “chân lí”. Điều này
đem lại cho người viết Phúc Âm khả năng “giải thích” (không phải theo logic
trừu tượng và theo biểu tượng cụ thể) tính ngoan cố của bóng tối, khả năng ánh
sáng không thể xuyên thấu nó. Bóng tối, trong tư cách là cái ác, e sợ ánh sáng -
điều thiện vốn đồng thời là việc làm bộc lộ ra, khiến cho cái không nhìn thấy và
bị che giấu trở nên hiển hiện. Nên chính ở trong tình trạng ngoan cố ấy của bóng
tối, ở trong việc lẩn trốn của nó trước ánh sáng, thể hiện “phiên xét xử” - vạch
trần bóng tối như là bóng tối và việc tự vạch trần nội tại của nó. Nếu giả sử bóng
tối không đối địch lại ánh sáng mà tiếp đón nó và để cho ánh sáng soi chiếu bản
thân, thì cuộc gặp gỡ của nó với ánh sáng hẳn cũng có nghĩa là nó biến mất như
là bóng tối, là “tình trạng bừng tỉnh” của nó. Thế nhưng bản chất của bóng tối
kháng cự lại điều này, tương tự kẻ phạm tội e sợ những việc làm tội ác của nó bị
vạch trần; nó trốn tránh ánh sáng tựa như cuốn quanh mình nó một lớp che phủ
không thể xuyên thấu. Chính bằng hành động như vậy mà bóng tối khẳng định
bản thân mình trong hiện hữu của nó - [hiện hữu] lẩn trốn ánh sáng, bộc lộ ra
khác biệt rõ ràng của nó với ánh sáng, tức là tự nó vạch trần bản thân mình trong
tư cách bóng tối - thực hiện “phiên xét xử” chính bản thân nó.
Chúng tôi bỏ lại không xem xét tất cả những gì vẫn còn chưa hiểu rõ và khơi
ra những vấn đề mới mẻ trong nội dung của khám phá mang tính biểu tượng cho
bí ẩn về tính ngoan cố của bóng tối. Đối với chúng tôi chỉ có một điều là thật
quan trọng. Không “đi vào giải thích” theo logic cái điều mà theo thực chất của
nó là không thể giải thích được, vì rằng người viết Phúc Âm, theo một cách thức
